Zjazd nadzwyczajny ZHP

Jestem w Związku / Wojciech Sidorowicz / 21.11.2016

Przewodniczący ZHP zwołał Nadzwyczajny Zjazd ZHP. Gdy kilka lat temu pierwszy raz usłyszałem coś podobnego, serce podeszło mi do gardła. Jakaś wojna? Harcerstwo się kończy? Co to takiego ten Nadzwyczajny Zjazd?

Spokojnie! Harcerstwo się nie kończy. A ja chciałbym ci przybliżyć kilka kwestii związanych z formalnymi aspektami działania ZHP.

Praca nad Statutem

W 2013 roku na 38. Zjeździe Zwyczajnym ZHP powołano komisję, która miała zająć się przygotowaniem propozycji uchwał dotyczących zmian w Statucie ZHP. Zdecydowano się na taki krok dlatego, że zauważono potrzebę zmian w funkcjonowaniu naszej organizacji. Jak czytamy na zhp.pl, komisję utworzono, by zapewnić odpowiednią ilość czasu na rozważną i dogłębną analizę różnych koncepcji działania ZHP, bez pochopnych kroków. Teraz przyszedł czas, by podsumować pracę w tym zakresie i wreszcie podjąć decyzje. Być może jest to dla ciebie czarna magia. W takim razie uprośćmy sprawę.

Harcerskie formalności

Na czele Związku Harcerstwa Polskiego stoi Naczelnik. To on kieruje pracami swojego zespołu – Główną Kwaterą – na co dzień zarządzającego naszą organizacją. Jest także Rada Naczelna, której przewodzi Przewodniczący ZHP. Rada podejmuje najważniejsze decyzje dotyczące tego, jak w ZHP powinny wyglądać m.in. system stopni instruktorskich, podstawy wychowawcze i wiele innych dokumentów. Do tego jeszcze są Naczelny Sąd Harcerski i Centralna Komisja Rewizyjna, które trzymają pieczę nad poprawnością działania tego ponad 100 tysięcznego harcerskiego ruchu.

Statut ZHP – naczelny dokument w organizacji, z którym wszystkie inne muszą być zgodne. Tak, jak jest to z Konstytucją Rzeczypospolitej – uchwały podejmowane przez Sejm nie mogą być z nią sprzeczne.

Te wszystkie jednostki odpowiadające za naszą organizację nazywane są władzami naczelnymi, a ich pracę dokładnie określa Statut ZHP – naczelny dokument w organizacji, z którym wszystkie inne muszą być zgodne. Tak, jak jest to z Konstytucją Rzeczypospolitej – uchwały podejmowane przez Sejm nie mogą być z nią sprzeczne. Statut wyznacza zasady funkcjonowania związku.

Najważniejsza władza

No dobrze, ale ktoś musi podejmować decyzje – zarówno te o wyborze władz, jak i o zapisach w statucie. Zarządzającym organizacją nie zostaje się tak sobie, a wszelakich dokumentów raczej nie da się po prostu ściągnąć z Internetu (a nawet jeśli to i tak ktoś musi je wcześniej stworzyć). W ZHP decyzje nie są podejmowane w pojedynkę. Dokonują tego instruktorzy, którzy muszą się spotkać, przedyskutować tematy i stworzyć plan, który będzie odpowiadał większości. Takie coś nazywamy Zjazdem. Zapewne, drogi czytelniku, nie raz spotkałeś się z tym pojęciem. Zjazd ZHP, czyli ten obradujący na czele Związku Harcerstwa Polskiego, tworzą instruktorzy ze wszystkich chorągwi, którzy razem podejmują decyzje o funkcjonowaniu naszej organizacji. Zjazd ZHP jest najwyższą władzą, a to dlatego, że wybiera Naczelnika, Przewodniczącego, Radę Naczelną, NSH, CKR. Ten zjazd uchwala także statut, o którym mowa była wcześniej, oraz wiele innych dokumentów niezbędnych do prawidłowej pracy, a także podejmuje inne ważne dla ZHP decyzje.

Wydelegowani

Chorągwie mają różną liczbę przedstawicieli-delegatów, a zależy to od jej liczebności.

Napisałem wcześniej, że Zjazd ZHP, czyli ten na poziomie centralnym, składa się z instruktorów z każdej chorągwi. Ciężko sobie jednak wyobrazić, że kilka tysięcy przewodników, podharcmistrzów i harcmistrzów będzie obradowało w jednym miejscu podczas Zjazdu ZHP, dyskutując nad najróżniejszymi sprawami. Niewykonalne. Zjazd chyba trzeba by wydłużyć do kilku miesięcy. Dlatego w ZHP przyjęty jest system wyboru. W hufcach organizowane są zbiórki wyborcze, podczas których instruktorzy większością głosów wybierają swoich przedstawicieli, których uważają za odpowiednich do podejmowania w ich imieniu decyzji podczas spotkania najwyższej władzy. Delegatem także zostaje się na okres kadencji władz naczelnych związku. Chorągwie mają różną liczbę przedstawicieli-delegatów, a zależy to od jej liczebności.

W najbliższym planowanym zjeździe nadzwyczajnym wezmą udział delegaci wybrani na poprzedni, 38., Zjazd Zwyczajny ZHP. Nowi przedstawiciele wybierani będą przed kolejnym zjazdem zwyczajnym, który planowany jest na 2017 rok.

Który zjazd jest który

Pojęcie zjazdu jest obecne na każdym poziomie: w hufcu, chorągwi, w końcu na szczeblu centralnym. Wyróżniamy dwa rodzaje: zjazd zwykły i nadzwyczajny. Ten pierwszy odbywa się co cztery lata i możemy mieć pewność co do tej regularności. Jego głównym celem jest wybór władz hufców, chorągwi, Głównej Kwatery. Oprócz tego może obradować oczywiście na inne tematy z wyborami nie związane, np. przyjmuje nowe kierunki rozwoju hufca czy rozpatruje i zatwierdza sprawozdania władz za okres od ostatniego zjazdu zwykłego.

Jeśli nie trzeba, to zjazdów nadzwyczajnych się nie organizuje.

Drugi zjazd, nadzwyczajny, zwoływany jest w konkretnym celu w trakcie kadencji poszczególnej władzy. Podczas niego obraduje się tylko i wyłącznie nad tematem, dla którego został zwołany. Warto dodać, że jeśli nie trzeba, to takich zjazdów się nie organizuje.

Takim zjazdem właśnie będzie planowany na 2017 rok 39. Zjazd Nadzwyczajny ZHP.

Na poziomie centralnym taki zjazd może zwołać Przewodniczący ZHP, Rada Naczelna ZHP, Główna Kwatera ZHP, Naczelnik ZHP i Centralna Komisja Rewizyjna ZHP.   Na każdym poziomie władze podejmują decyzję o zjeździe nadzwyczajnym z własnej inicjatywy lub:

• w hufcu: na żądanie 1/3 członków ZHP pełniących w hufcu funkcje instruktorskie;
• w chorągwi: na żądanie 1/3 komend hufców;
• na poziomie Głównej Kwatery: na żądanie 1/3 komend chorągwi;

Patrząc na to wszystko ten system nie jest skomplikowany, bardzo podobny na każdym poziomie ZHP.

Jeśli wiesz już, co to znaczy, że Przewodniczący ZHP zwołuje zjazd nadzwyczajny w sprawie Statutu, nie pozostaje Ci nic innego, jak zainteresować się tematem, gdyż w kwietniu procedowane będą naprawdę ważne sprawy dla naszej organizacji, choć na razie nie opublikowano konkretnych propozycji zmian w Statucie. A być może odkryjesz, że chciałbyś zostać delegatem na kolejne zjazdy, by wziąć sprawy związku w swoje ręce!