It is a mashup world…
Czy wyobrażasz sobie jaki efekt powstanie, gdy Metallica zaśpiewa wspólnie z Shakirą? A może chciałbyś ujrzeć Georga Busha śpiewającego „Imagine” Beatlesów? Jeśli odpowiedź brzmi: tak – witaj w zwariowanym świecie mashupów.
Czym są mashupy? Najkrócej definiując to nowe utwory, które powstają poprzez sklejenie dwóch (i więcej) starych. W muzyce powstają wtedy oryginalne kawałki. Jednak mashupy to nie tylko branża muzyczna. Nie tak dawno przez przystanki warszawskie przetoczyła się fala reklam księgarni internetowej www.merlin.com. I tak mogliśmy zaobserwować hasła reklamowe w rodzaju: „Królewna śnieżka i siedmiu samurajów”. Mało kto czytając je, zdawał sobie sprawę iż ma do czynienia z klasycznymi mashupami.
Żyjemy w czasach szeroko rozumianego postmodernizmu, a mashupy wydają mi się jego najjaskrawszym przykładem. Dodatkowo pociąga mnie w nich to, iż nie jest to zabawa dla klasycznego przeżuwacza telewizyjnego. Wymaga od odbiorcy dosyć dobrej orientacji w wytworach popkultury. Innymi słowy – im bardziej hermetyczny mashup, tym lepszy. Zacznę od przykładu filmowego, przy okazji dokonując jego dekonstrukcji (większość przykładów zaczerpnąłem z bloga internetowego Wojtka Orlińskiego):
"Jasne błękitne okna na podwórze"
Linda ze złamaną nogą siedzi w chacie i patrzy przez okno. Za oknem zero akcji – tylko Brodzik z Kawką rozprawiają o swoich pierwszych miłościach. Linda myśli, że można z tego zrobić jakiś film. No ale ta noga… Więc siedzi, patrzy, czeka. A tu nic."
Mashup ten powstał z połączenia dwóch filmów: „Jasne błękitne okna” – kolejnej polskiej produkcji kinowej opierającej się na drewniano grających aktorach serialowych oraz klasycznego dzieła Alfreda Hichckoka „Okno na podwórze” – thrillera w którym główny bohater, unieruchomiony przez złamaną nogę, spędzając czas na obserwacji przez okna życia sąsiadów – jest świadkiem brutalnego morderstwa.
Mało? Idziemy więc dalej:
"Ucieczka z kina Nowy Jork"
Snake Plissken jest jednookim cenzorem. W związku z powyższym ma spore problemy z selekcjonowaniem cenzurowanego materiału – czasami wycina za ostro, czasami wcale. Przypadkowo wycina Billa Pullmana z "Dnia Niepodległości" i musi go potem szukać w "Zagubionej autostradzie". Niestety gubi się w pokomplikowanej fabule Lyncha.
Gwiezdne Wojny – Episode V
"Imperium ubiera się u Prady"
Czy ukrywającym się w odległej galaktyce niedobitkom bojówek republiki powiedzie się najnowszy plan rozbrojenia Imperatora szałowymi kreacjami pret-a-porter prosto z piaszczystych wybiegów Tatooine? Cała nadzieja w ambitnej, acz ciapowatej projektance (Anne Hatherway), w której moc jest szczególnie silna .
"Siedem krasnoludków"
Każdy krasnal ma swój grzech główny i z nim walczy… (reżyseria: Mel Gibson. Film od lat 68. Będzie się działo…)
"Straszny Film O Zabijaniu VI"
Killer (Pazura) eliminuje Taksówkarza (De Niro) i w celi śmierci odkrywa zdolności uzdrowicielskie. Przed egzekucją zdąży zrobić karierę w TVN jako "Pazury Które Leczą".
"Malcolm X Men" – grupa studentów o nadnaturalnych zdolnościach podąża za naukami swego mistrza (przykutego do wózka po zamachu z 1965 roku) w jego walce z rasizmem.
No i specjalnie dla fanów Terrego Pratchetta:
"Świat Dysku to za mało" – James Bond musi uratować Ankh-Morpork przed szatańskim megalomaniakiem, a Śmierć wciąż podąża jego śladem.
Jak już wspomniałem klasyczne mashupy to mashupy muzyczne. Im bardziej skrajne połączenie – tym lepszy efekt uzyskujemy.. Przykładem niech będzie choćby:
„Cool Kids On The Block” Jonathan Knight + Kuba Wandachowicz podbijają Eurowizję przebojem: "If you go away, uważaj!"
Istnieje już cały rynek znanych i uznanych twórców mashupowych. Dodatkowo większość z nich umieszcza w sieci swe utwory za darmo, pozwalając innym cieszyć się swą radosną twórczością. Czy zastanawialiście się co może wyjść z połączenie „Stayin Alive” zespołu Bee Gees, z utworem „Another Brack In the Wall” Pink Floyd? A więc dwóch całkowicie sobie obcych nurtów muzycznych? Tym którzy są tego ciekawi zapraszam do ściągnięcia utworów autorstwa australijczyka Toma Compagnoni znanego też jako Wax Audio.
http://tinyurl.com/2trcpp
Jest on też autorem jednego z moich ulubionych dzieł, mianowicie piosenki „Imagine” śpiewanej z gracją przez Dzordża Dablju Busza. Jak porażający daje to efekt możecie przekonać się sami:
http://tinyurl.com/yvql8y
Kultura kontrastu jaką wyrażają mashupy nie ominęła tez sztuki filmowej. Przepis jest prosty. Bierzemy dwa plakaty filmowe i kompilujemy je ze sobą. Najlepiej jeśli można połączyć także tytuły.
Polskie dokonania w tej dziedzinie są mniej niż mizerne. Nasza scena mashupowa dopiero się tworzy. Czeka dopiero na swoich luminarzy w rodzaju Dj Lobsterdusta. Niemniej wart odnotowania jest fakt pojawienia się pierwszych nieśmiałych prób w rodzaju „Gramofonomanki” – wariacji na temat niezapomnianego przeboju Miecia Fogga.
Cóż dodać więcej? Mogę tylko zachęcić Was do tworzenia własnych utworów. To świetny pomysł na kreatywną zabawę dla wędrowników. „Zielony Płomień” z „El Condor Pasa”, czy też „Stokrotka” połączona z „La Bambą” (utwór wykonywany zresztą często na Rajdzie Świętokrzyskim).
Garść linków:
www.lolipop.pl – pierwszy polski blog o mashupach.
http://www.mashuptown.com – jeden z największych serwisów o mashupach. Częste aktualizacje i nowości.
http://djlobsterdust.com – strona jednego z czołowych mashupowców
http://www.waxaudio.com.au/ – mój ulubiony twórca mashupowy. Warto też
odwiedzać jego stronę na majspejsie pod adresem: http://www.myspace.com/mediacracy
http://tinyurl.com/2nadxk – 8 galerii mashupów plakatów filmowych zamieszczonych w serwisie http://www.worth1000.com
phm. Rafał Suchocki – były współpracownik Wydziału Wędrowniczego GK ZHP, członek Zespołu Kształcenia Hufca Warszawa Praga Północ. Sudent Filologii Polskiej w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie.
