O metodzie harcerskiej i jej stosowaniu w HSR
Tak jak Związek Harcerstwa Polskiego nie jest przedsiębiorstwem, nie jest spółką, firmą turystyczną ani handlową, tak HSR nie jest firmą organizującą szkolenia z pierwszej pomocy. Ile harcerstwa w ratownictwie i ratownictwa w harcerstwie? Głupie pytanie, mądra odpowiedź – wystarczy zajrzeć do Podstaw Wychowawczych ZHP w kontekście Harcerskiej Szkoły Ratownictwa.
"Nasza organizacja ma na celu wychowanie i to jemu poświęcamy naszą uwagę, nasze siły i środki. Cała działalność ZHP jest podporządkowana temu celowi nadrzędnemu – jakim jest wychowanie i cała organizacja wspiera jego realizację” – czytamy w Podstawach Wychowawczych. ZHP wychowuje młodych ludzi, prawych, aktywnych i odpowiedzialnych obywateli, którzy nie boją się wyzwań i trudnych decyzji. Harcerska Szkoła Ratownictwa, odpowiedzialna za specjalność ratowniczą w Związku Harcerstwa Polskiego przede wszystkim wychowuje, pracując zgodnie z metodą harcerską, a to wychowanie realizuje przez naukę pierwszej pomocy.
Kluczowe w całej pracy wychowawczej w ZHP, w kształtowaniu młodych ludzi, we wspieraniu ich we wszechstronnym rozwoju jest umiejętne stosowanie przez instruktorów metody harcerskiej. Na kursach instruktorskich HSR bardzo staramy się, żeby podnosić świadomość instruktorów, rozmawiamy o przykładzie osobistym instruktora, o odpowiedzialności, przygotowujemy ich do pracy z metodą harcerską na kursach.
Metoda harcerska tworzy specyfikę kursów pierwszej pomocy HSR i całej naszej działalności – i tak:
Wiele pisze się i mówi o BRATERSTWIE w HSRze, o specyficznej grupie przyjaciół. Uczestnicząc w zabezpieczeniu medycznym pamiętamy o SŁUŻBIE. Nieustannie dbamy o swój rozwój, PRACUJEMY NAD SOBĄ – każdy instruktor HSR, żeby przedłużyć swoje uprawnienia, ma obowiązek uczestniczenia w warsztatach instruktorskich HSR. Na służbie, na braterstwie, na pracy nad sobą opierają się zasady harcerskiego wychowania.
PRAWO HARCESKIE niezmiennie obowiązuje wszystkich uczestników kursów pierwszej pomocy. UCZENIE PRZEZ DZIAŁANIE to element metody szczególnie istotny w nauczaniu pierwszej pomocy – na kursach każdy kursant ma możliwość przećwiczenia zdobytych umiejętności na symulacjach, może wziąć udział w zawodach ZHP w ratownictwie, w chorągwianych warsztatach ratowniczych. Zgodnie z metodą, umiejętności zdobyte w HSR mają bezpośredni związek z życiem w społeczeństwie. Uczenie przez działanie to także realizowanie wymagań na stopnie harcerskie czy zdobywanie sprawności – odznaka Ratownik ZHP to sprawność mistrzowska, wymagania na stopnie harcerskie zawierają szereg umiejętności związanych z pierwszą pomocą – to także POŚREDNIOŚĆ cechująca metodę.
STALE DOSKONALONY I STYMULUJĄCY PROGRAM – wielu Ratowników ZHP znalazło w ratownictwie swoją życiową pasję, działają w Harcerskich Klubach Ratowniczych i w Harcerskich Grupach Ratowniczych, kontynuują naukę na studiach medycznych. Praca ze specjalnością ratowniczą wzbudza chęć dalszego działania, rozwoju, doskonalenia się. O program w HSR dbamy też uaktualniając konspekt zajęć zgodnie z doktryną Polskiej Rady Resuscytacji.
Praca instruktorska w HSR cechuje się DOBROWOLNOŚCIĄ – co dwa lata odbywa się weryfikacja instruktorów HSR, którzy decydują czy chcą przedłużyć swoje uprawnienia – „każdy ma prawo do podejmowania decyzji związanych z własnym rozwojem i aktywnym uczestnictwem w życiu naszej organizacji”.
POZYTYWNOŚĆ metody to formułowanie informacji zwrotnej dla kursanta po przeprowadzeniu akcji ratowniczej. Zwracamy szczególną uwagę na już zdobyte umiejętności, na pozytywne działanie kursanta, nie na jego błędy i niedociągnięcia – „istotna jest wiara we własne siły i możliwości, która pozwala rozwijać się i piąć wzwyż”.
W ZHP jedni uczą się od drugich, cechą metody jest WZAJEMNOŚĆ ODDZIAŁYWAŃ – przez baczną obserwację innych podczas symulacji, przez osobisty przykład instruktorów HSR, którzy na kursy często przyjeżdżają w środowiska sobie nieznane, tym większy mając wpływ na kursantów. „Istotną rolę odgrywa współzawodnictwo” – co roku odbywają się zawody ZHP w ratownictwie, konkurowanie wzmaga emocje, motywuje nas do ciągłego rozwoju.
Wśród instruktorów HSR wiele jest osób z medycyną związanych na co dzień: podczas kursów mogą wychowywać i to przez nauczanie tego, czym się zajmują na co dzień. Motywacja do działania rośnie, kiedy mamy ŚWIADOMOŚĆ CELÓW.
W strategii ZHP zapisaliśmy taki cel: „Wzmocnienie charakteru wychowawczego organizacji, tak aby podstawą w planowaniu i realizacji pracy wychowawczej przed drużynowych były Podstawy Wychowawcze ZHP
Zaglądajmy do „Podstaw wychowawczych ZHP”. Zdarza się w harcerstwie, że robimy coś bezrefleksyjnie, kopiujemy schematy które wtłoczyli nam do głów nasi poprzednicy, drużynowi, przełożeni – pamiętajmy o dostosowaniu środków do zamierzonych celów, o osobistym przykładzie, o stale doskonalonym i stymulującym programie. Pamiętajmy o świadomym stosowaniu metody harcerskiej.
Wszystkie cytaty z „Podstaw wychowawczych ZHP”
pwd. Anna Mazurczak – drużynowa 68 Poznańskiej Drużyny Harcerskiej "Be Prepared" – hufiec Poznań Stare Miasto, instruktorka HSR. Członkini szefostwa Harcerskiej Szkoły Ratownictwa do spraw programów kursów i metodyki. Studentka II roku prawa na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
