Jedna rota dla wszystkich
Celem poniższych zajęć jest wywołanie dyskusji na temat miejsca Boga w Przyrzeczeniu Harcerskim. Spróbujmy podczas wspólnego spotkania określić, w jaki sposób stanowi On część naszego niepowtarzalnego skautowego drogowskazu.
Temat: Jedna rota przyrzeczenia dla wszystkich – problemy, wyzwania, propozycja interpretacji
Cele zajęć:
– wywołanie dyskusji na temat miejsca Boga w Przyrzeczeniu,
– określenie, „zdefiniowanie” Boga w Przyrzeczeniu.
Czas zajęć: 120 min
Materiały:
– kartki A4 (ilość uczestników pomnożona przez 3),
– kredki,
– odtwarzacz CD,
– szary papier (3 arkusze) + markery,
+ zapotrzebowanie na prąd, miejsce programowe.
Przebieg zajęć
I. Przywitanie, zapoznanie z przebiegiem zajęć, zapoznanie się uczestników
II. Dyskusja:
– Bóg – rozumienie potoczne,
– zakorzenione w naszej kulturze,
– o czym/kim myślimy, słysząc słowo „Bóg”?
– Bóg jako synonim wartości.
Dyskusję poprzedza „rysowanie” Boga i omówienie. Do tego elementu potrzebne są kartki, kredki i muzyka grająca w tle.
Czas: ok. 20 min.
III. Poznanie terminów: ateizm, agnostycyzm, deizm. Różnice między wiedzą potoczną a naukową
Uczestnicy dzielą się na dwuosobowe zespoły i losują kartkę z jednym z terminów, po czym tworzą definicję i przedstawiają ją na forum. Potem następuje odczyt definicji powyższych terminów (słownik) i porównanie z definicjami utworzonymi przez uczestników zajęć. Potrzebne kartki z definicjami, kartki z hasłami – można użyć załączonych poniżej przykładów.
Czas: ok. 30 min.
IV. Miejsce Boga w Przyrzeczeniu – zwłaszcza w kontekście osób niewierzących. Przygotowanie do złożenia Przyrzeczenia
Dyskutujemy na temat: skąd „Bóg” w Przyrzeczeniu?
1. Porównanie ze skautami z innych krajów na podstawie Przyrzeczeń skautowych.
2. Co z Przyrzeczeniem dla osób niewierzących (agnostycy, ateiści) + pomysły na zajęcia dotyczące Przyrzeczenia (jak rozmawiać z osobami niewierzącymi o Przyrzeczeniu) – lista pomysłów.
3. Propozycje rozmowy z ogrywaniem scenek – losowanie sytuacji do odegrania (uczestnicy podzieleni na zespoły: jeden odgrywa niewierzącego harcerza mającego wątpliwości w konkretnym zakresie. Do tego elementu potrzebne roty Przyrzeczenia skautowego z innych krajów, szary papier, markery, kartki z sytuacjami do odegrania (zobacz poniżej).
Czas: ok. 60 min.
V. Podsumowanie
Uczestnicy w ciągu 5 minut tworzą/znajdują prezent, który dają na pamiątkę innemu uczestnikowi zajęć. Rozdanie materiałów dodatkowych.
Czas: 10 min.
ZAŁĄCZNIKI
Definicje (do elementu trzeciego)
1. Agnostycyzm
To pogląd, według którego nigdy nikomu nie uda się dowieść istnienia Boga, ale nie ma też możliwości dowiedzenia, że Boga nie ma. Agnostycyzm przybiera różne formy.
Agnostycyzm religijny to pogląd religijny, który w odróżnieniu od ateizmu nie twierdzi, że Boga nie ma. Twierdzi tylko, że „nie wiadomo, czy jest” i w związku z tym jest to kwestia wiary a nie poznania. Agnostycyzm religijny odrzuca wszystkie treści religijne zawarte w tradycji i świętych księgach, uważając, że ich wartość poznawcza jest zbliżona do baśni czy legend.
Agnostycyzm poznawczy to pogląd filozoficzny polegający na przyjęciu niemożności pełnego, rozumowego lub empirycznego, ustalenia prawdziwości kluczowych faktów z dziedziny teorii bytu, takich jak istnienie materii, Boga czy nawet realności świata zewnętrznego. Agnostycyzm poznawczy w odróżnieniu od agnostycyzmu religijnego nie musi stać w ostrej sprzeczności z religiami – głosi tylko, że religie to kwestia pozarozumowej wiary.
2. Ateizm
To światopogląd odrzucający wiarę w istnienie sił nadnaturalnych, szczególnie Boga (bogów), jako sprzeczną z rozumem. Źródłem ateizmu z jednej strony jest wzrastająca, w miarę rozwoju nauki, sprzeczność między twierdzeniami naukowymi a wierzeniami religijnymi, z drugiej zaś bunt przeciwko zachowawczym funkcjom religii, która przenosi problem wyrównania krzywd społecznych w sferę pozaziemską.
Wyróżniamy trzy postacie ateizmu:
· 'silny ateizm' wykluczający możliwości istnienia Boga albo na podstawie braku dowodów, albo na na podstawie sprzecznych ze sobą i dlatego niemożliwych do zaakceptowania konceptów Boga/b
ogów,
· sceptyczny, stwierdzający, że niemożliwe jest dowiedzenie istnienia Boga (bliski agnostycyzmowi),
· praktyczny, polegający na obywaniu się bez Boga i religii w życiu codziennym.
3. Deizm
To pogląd religijny zakładający istnienie jakiejś nieokreślonej dokładnie duchowej siły sprawczej, która stworzyła świat materialny i prawa nim rządzące, jednak nie ingeruje ona obecnie bezpośrednio w jego działanie. Istnienie tej siły sprawczej wyjaśnia w ich mniemaniu racjonalną strukturę świata i stałość praw fizyki. Deiści są swoistymi agnostykami poznawczymi, gdyż twierdzą, że bezpośrednie poznanie owej siły sprawczej nie jest możliwe i można ją poznawać jedynie pośrednio, poprzez odkrywanie naukowych praw rządzących materią. Są oni jednak zwykle całkowicie przekonani co do samego istnienia owej siły sprawczej i dlatego nie można ich nazwać agnostykami religijnymi.
Deiści odrzucają w całości prawdy wszystkich religii instytucjonalnych, uważając objawienia i święte księgi za pozbawione faktycznej wartości poznawczej. W filozofii nowożytnej za najbardziej znanego wyraziciela deizmu uważa się Barucha Spinozę.
4. Gnostycyzm
To dualistyczny prąd religijny, który (a) nawiązywał do żydowskich, chrześcijańskich i pogańskich źródeł, (b) wyraźnie wyłonił się w II stuleciu, (c) zbawienie ukazywał jako uwolnienie tego, co duchowe, od tego, co materialne i złe. Gnostycy chrześcijańscy odrzucali rzeczywiste wcielenie Chrystusa, a także dokonane przez Niego salus carnis (łac. „zbawienie ciała”). Odrzucali albo ograniczali tradycję głównego nurtu chrześcijańskiego i Pismo Święte, a rościli sobie prawo do tego, że mają wiedzę uprzywilejowaną (o Bogu i o przeznaczeniu człowieka) z tajemnych przekazów i objawień. Prawowierni pisarze chrześcijańscy, szczególnie św. Ireneusz (ok. 130 — ok. 200), pozostawili nam wiele informacji o gnostykach. Dostęp do szerokich bezpośrednich wiadomości o tym ruchu stał się możliwy po roku 1945, kiedy to w Nag Hammadi w Egipcie odnaleziono 52 osobne traktaty gnostyckie z IV wieku pisane w języku koptyjskim. Zob. albigensi, bogumiłowcy, demiurg, dualizm, manicheizm, reguła wiary, walentynianie.
Przykłady przyrzeczeń/obietnic skautowych:
1. Mam szczerą wolę całym życiem pełnić służbę Bogu i Polsce, nieść chętną pomoc bliźnim i być posłuszną/posłusznym Prawu Harcerskiemu.
2. DO HIS BEST to:
<!–[if !supportLists]–>· <!–[endif]–>Do his Duty to God and to the King (N.B.-Not merely to be loyal, which implies a state of mind, but to DO something).
<!–[if !supportLists]–>· <!–[endif]–>Do a good turn to somebody every day (i.e. Duty to his Neighbour).
<!–[if !supportLists]–>· <!–[endif]–>Obey the Scout Law.
3. On my honor, I promise I will do my best to do my duty to God and the country, and to obey the Scout Laws, to help other people at all times, and to keep myself physically strong, mentally awake and morally straight.
4. To do my duty to God,
To be responsible for my community, my country and the world,
To try to be helpful to other people,
And to live by the Girl Scout Laws.
Grafika pochodzi ze strony:
http://www.alicebot.org/images/god2.jpg
Materiał wypracowany przez Zespół Wychowania Duchowego i Religijnego GK ZHP.
|
phm. Agnieszka Jabłońska – kierownik Zespołu Wychowania Duchowego i Religijnego GK. Instruktorska poznańskiego szczepu „Siódemka”, była drużynowa wędrownicza i komendantka szczepu. |
