Wędrownicy. Dozwolone do lat 21?
Już za kilka tygodni zbierze się kolejny Zjazd ZHP. Poza wyborem władz i przyjęciem uchwał programowych „tradycyjnie” wprowadzimy poprawki do Statutu ZHP. Być może będą one dotyczyły wędrowników. Obecny stan prawny sytuuje wędrowników jako najstarszą grupę „uczestników ZHP” rozciągniętą od 16 do 25 roku życia. Czy tak ma być dalej?
Obecnie wędrowników definiujemy jako ludzi w wieku 16-25 lat. Ale kształcąc drużynowych wędrowniczych, uświadamiamy im, że nie jest to jednolita grupa. „Wędrownicy to grupa niejednorodna. Największą część stanowią harcerze i harcerki uczący się w szkołach ponadgimnazjalnych – a więc w wieku 16–19 lat. Drugą grupę stanowią harcerze-studenci kontynuujący swoją działalność w drużynach wędrowniczych lub należący do kręgów akademickich oraz inni dorośli harcerze, którzy nie ukończyli 25 lat” (cytat z Broszury metodycznej). Wędrownicy najpóźniej po skończeniu 25 lat kończą swą działalność w ZHP bądź kontynuują ją jako instruktorzy lub starszyzna harcerska. Czyli „prawdziwym” wędrownikiem jest się przez trzy lata do matury, a później następuje okres 6 lat wyboru dalszej drogi. Pytanie, czy rzeczywiście ma to sens. Bo w rzeczywistości na ścieżkę instruktorską wędrownicy wchodzą zazwyczaj w wieku 16-19 lat. Większość wędrowników odchodzi z drużyn w okolicach matury lub najpóźniej na początku studiów. W rzeczywistości wędrownicy-nieinstruktorzy w wieku dwudziestu i więcej lat występują głównie w kręgach akademickich. Tylko czy naprawdę muszą być wędrownikami, szczególnie że praca kręgu akademickiego bardziej przypomina (jak sama nazwa wskazuje) kręgi instruktorskie niż drużyny wędrownicze.
Stąd też powstała propozycja, żeby inaczej zdefiniować wiek wędrowników. Proponujemy wyznaczenie górnej granicy wiekowej na 21 lat. Jest to wiek uważany przez wielu psychologów i pedagogów za granicę dojrzałości. W ten sposób wyraźnie zaznaczymy, że wędrownicy to najstarsi harcerze i grupa, z której pozyskujemy kadrę, ale nie kadrę organizacji. Po ukończeniu 18 lat i uzyskaniu pełnoletniości zdobywaliby stopień HR i w ramach zamykania próby decydowali o zamknięciu przygody harcerskiej jako dojrzałe osoby. Następowałoby wtedy odejście z ZHP, wybór drogi instruktorskiej lub pozostanie w organizacji jako starszyzna.
Każda z możliwości pozostania w ZHP wiązałaby się z przyjęciem na siebie obowiązków wobec organizacji. W przypadku instruktorów jest to oczywiste. W przypadku starszyzny – powinny do tej kategorii należeć osoby, które po etapie wędrowniczym chcą nadal działać na rzecz organizacji. Nie mają one predyspozycji do bycia wychowawcą i dlatego nie zostają instruktorami. Mogą pełnić funkcje związane z zapewnieniem warunków do działania (kwatermistrzostwo, finanse, promocja, organizacja pracy).
Chcielibyśmy, by zakończenie działalności wędrowniczej miało charakter obrzędowy. W ten sposób wyraźnie pokażemy, że dla dużej grupy wędrowników odejście z organizacji w wieku 19-21 lat jest czymś naturalnym, zakończeniem wielu lat rozwoju w organizacji. Pozostanie w ZHP wiąże sie natomiast z podjęciem stałej służby jako kadra organizacji.
PS Propozycja wypracowana przez konferencje kadry metodycznej Chorągwi Wielkopolskiej uzyskała zgodne poparcie konferencji wędrowniczej, która odbyła się na Wędrowniczej Watrze 2009.
Ryszard Polaszewski - zastępca Komendanta Chorągwi Wielkopolskiej ds. programowych; przez ostatnie dwa lata Komendant „Szkoły Wodzów”. Komendant 44 Szczepu Harcerskiego „Krzemień” w Hufcu Gniezno. Historyk, pedagog.
