Jak zostać harcerzem na studiach?

Instruktorski Trop / Ania Kowalska / 17.12.2009

Jak wytłumaczyć drugiej osobie, czym jest dla nas pasja, z którą wychowaliśmy się od najmłodszych lat? Szczególnie, jeśli ta osoba ma ponad 20 lat i nie da się przekonać zwykłym „jest fajnie”? Co o nas i naszej organizacji chcielibyśmy przekazać dorosłym zainteresowanym wstąpieniem do ZHP?

W Harcerstwie Akademickim działają również doktoranci, więc możemy podnosić próg wieku do 29 lat i jeszcze wyżej

Coraz prężniej działające Harcerstwo Akademickie napotyka na kolejne przypadki niedostosowania obecnego kształtu Systemu Stopni Harcerskich i przyjętych powszechnie wymagań do specyfiki grupy, jaką tworzą studenci. Możemy wprost powiedzieć, że obecny SSH nie spełnia naszych oczekiwań, co do istotnej dla nas kwestii, a mianowicie problemu dotyczącego wymagań na harcerza. Pamiętajmy, że trudno jest jednoznacznie określić grupę wiekową studentów. Zatem przyjmijmy, że obejmuje ona osoby od 19 do 25 lat – jednak w Harcerstwie Akademickim działają również doktoranci i tu możemy podnosić próg wieku do 29 lat i jeszcze wyżej.

W całym systemie problem wieku został zasygnalizowany w jednym zdaniu i to w nawiasie – jako „indywidualny przypadek”. Okazuje się jednak, że tych „indywidualnych przypadków” jest kilkaset w naszym Związku. Dajmy na to, że na czternaście kręgów akademickich działających w „Akademikach” każdego roku przyjdzie pięciu cywili z aspiracjami na zostanie harcerzem.

Osoba chcąca wstąpić do kręgu akademickiego – zostać jego pełnoprawnym członkiem – musi najczęściej rozpisywać dwie próby: próbę na harcerkę/harcerza oraz próbę wędrowniczą. Czasami trudno jest wyjaśnić takiemu osobnikowi dlaczego. Tu zaczynają się wywody doświadczonego instruktora, które zakończone są niepewnym „rozumiesz?”. Przecież nie chodzi o to, aby na początku harcerskiej drogi od razu ją utrudniać skomplikowanymi założeniami metodycznymi – ale nie to jest kluczem problemu.

Wymagania próby na harcerkę/harcerza, choć ze wspomnianym buforem indywidualnego dostosowania, dla dwudziestolatka mogą się wydać infantylne, a nawet śmieszne. Próba ma być wyzwaniem, wymagania mają stanowić poprzeczkę pozwalającą na zmierzenie się z samym sobą. Nauczenie się symboliki harcerskiej lub wysłanie e-maila do komendanta kręgu z pewnością nie wyczerpują definicji wyzwania. Zarówno w wieku dwunastu, jak i dwudziestu lat na miano harcerza należy zasłużyć.

Schemat wymagań kolejnych prób – zgodnie z założeniami – odzwierciedla również poziom rozwoju intelektualnego i psychicznego harcerza. Zatem próba na harcerkę/harcerza dla dwudziestolatka siłą rzeczy powinna zawierać idee i wymagania dostosowane do wieku w korelacji z intelektem i psychiką.

Często się zdarza, że osoba przychodząca do kręgu czy też drużyny wędrowniczej – za radą drużynowego lub kapituły stopni – od razu otwiera próbę na Harcerza Orlego, bez jakiejkolwiek wiedzy o poprzednich stopniach; „przeskakuje” kolejne stopnie pod warunkiem, że uzupełnia je wymaganiami poprzednich. Powstają pytania: wszystkimi wymaganiami? Czy może wybranymi? Na pierwsze pytanie śmiało możemy odpowiedzieć, że to niemożliwe, biorąc pod uwagę uwarunkowania wiekowe. Próbując odpowiedzieć na drugie pytanie, powstają kolejne: czy możemy dzielić wymagania stopni harcerskich na ważne i ważniejsze? Które mamy wybrać? Pytań bez odpowiedzi z pewnością jest znacznie więcej.

Podjęcie próby udowodnienia, że SSH we wspomnianym względzie nie odpowiada studentom, ma prowadzić do ujednolicenia prób harcerki/harcerza oraz próby wędrowniczej. I wbrew opinii wielu nie chcemy „wychowywać dorosłych”. Każdy człowiek osiąga pewien poziom poza środowiskiem harcerskim i w wieku studenckim najbardziej jest pożądany w kadrze wychowawczej i wspierającej. Jeśli student decyduje się na harcerską służbę, my jako organizacja otwarta powinniśmy stwarzać jak najlepsze możliwości, by mógł swoje zamierzenie realizować.

Przy Zespole Harcerstwa Akademickiego będą trwać prace nad tym problemem. Zostanie stworzony projekt nowej próby. Efektem będzie karta próby na harcerza-akademika, w której spróbujemy ujednolicić wymagania dotyczące wiedzy stricte harcerskiej, przygotowującej do złożenia Przyrzeczenia Harcerskiego, z wymaganiami próby wędrowniczej, tak aby stworzyć jasny, przejrzysty i – przede wszystkim – wiekowo dopasowany obraz progu, jaki musi osiągnąć harcerz-student. Podejmiemy następnie działania, by ten projekt znalazł realne poparcie wśród instruktorów ZHP i pozostałych zainteresowanych. Chcemy przekonać siebie i innych, że SSH jest dla nas, a nie my dla SSH.