Obniżka w wędrownictwie: wszystko do 21!
Dyskusje na ten temat toczyły się już wielokrotnie. W kontekście rozpoczynających się prac nad poprawieniem metodyk, postanowiliśmy raz jeszcze poruszyć temat, aby rozwiać wszelkie wątpliwości, że szumne hasło – „obniżenie wieku wędrowniczego do 21 lat” nie jest spiskiem obcych mocarstw dążących do unicestwienia ZHP, ani też przypadkową decyzją „ludzi u góry”, którzy dawno już nie pracują u podstaw. Artykuł ten ma być przedstawieniem argumentów na rzecz obniżenia wieku wędrowniczego.
Poprawienie metodyk?
Rada Naczelna ZHP zobowiązała Naczelnika ZHP do powołania zespołu, który ma ponownie, po dziesięciu latach, przyjrzeć się metodykom i zobaczyć co takiego można w nich poprawić. Od 2003 roku mieliśmy masę czasu, aby sprawdzić co działa, a co nie. O tym, co wypracuje podzespół wędrowniczy (składający się z samych praktyków!) będziemy Was informować na bieżąco.
Tutaj rozkaz Naczelnika ZHP L. 9/2012 z dnia 7 września 2012 r. powołujący skład zespołu:
http://dokumenty.zhp.pl/276_strona_glowna-vi._rozkazy_naczelnika_zhp-2012
Dlaczego obniżenie?
Od 2009 roku, gdy po raz pierwszy padła propozycja obniżenia wieku, odbyło się wiele dyskusji na ten temat. Rozmawialiśmy z setkami wędrowników ( a pewnie i tysiąc już przekroczyliśmy) i doszliśmy do wniosku, że zmiana ta może przynieść wiele korzyści. Sama idea pojawiła się w 2009 roku na sejmiku wędrowniczym (sic!) w Poznaniu gdzie odkryliśmy (wow!), że inne są potrzeby młodych ludzi w wieku lat 16 – 21, a zupełnie inne w wieku 21- 25.
Badania psychologiczne i biologiczne, a także doświadczenie instruktorskie pokazuje, że młody człowiek w wieku zazwyczaj 21 lat osiąga dojrzałość fizyczną i społeczną. Powinien więc być gotowy do tego, aby podejmować świadomie pewne decyzje, a nie tylko oddalać przejęcie odpowiedzialności za siebie za pomocą biernego uczestnictwa w życiu drużyny harcerskiej, czy też źle ułożonych studiów.
Najpierw – o zaletach.
Wychowując młodego człowieka zgodnie z misją ZHP powinniśmy wiedzieć, kogo chcemy wychować. Jaki ma być nasz „produkt” końcowy. Nie wychowujemy przecież harcerzy zawodowych, tylko ludzi… No właśnie, jakich? Przeczytaj proszę ideę stopnia HR – zawartą w systemie stopni harcerskich. Przeczytałeś? No to teraz już wiesz kogo mniej więcej powinniśmy wypuszczać z drużyny wędrowniczej. Młody człowiek może podjąć decyzję – czego chce od ZHP i od siebie. Czy chce być wychowawcą i działać w drużynie, szczepie, hufcu, chorągwi, GK ZHP, etc.? Czy chcę inaczej wspierać ZHP? Czy chcę wyjść z organizacji?
Każda z tych ścieżek jest dobra. Musimy tylko zdecydować się na którąś nich, a nie płynąć z prądem.
Dlaczego obniżyć? Bo:
1) Podniesiemy samoświadomości wędrowników odnośnie ich roli w społeczeństwie – czego chcę i potrzebuję od ZHP?
2) Łatwiej będzie zaplanować ścieżki rozwoju wędrowników.
3) Lepiej dopasujemy programu do potrzeb wędrowników – między 16 a 25 jest 9 lat różnicy! Jest to przepaść jeśli chodzi o potrzeby, doświadczenia i zainteresowania.
4) Wzrośnie motywacja do zdobywania stopni instruktorskich.
5) Przywróci się adekwatności stopni harcerskich – wg założeń metodycznych, próba na stopień HO powinna być zdobywana między 16 a 19 rokiem życia, HR – miedzy 19 a 21.
Nie chcemy obniżenia wieku!
Gdy dochodziliśmy do tego co jest powodem niechęci do obniżenia wieku najczęściej pojawiały się dwie kategorie obaw:
1) mam powyżej 21 lat, nie jestem instruktorem, a chcę działać – co mogę robić?
2) jak zatrzymać kadrę – specjalistów w organizacji?
Problem bywa szczególnie trudny w małych społecznościach, gdzie „utrata” każdego doświadczonego członka jest nowym wyzwaniem dla środowiska. Nikt jednak nie chce ich wyrzucać! Co więcej – chcemy zaproponować i rozpropagować całą masę działań, które mogą zapewnić, że taka osoba nie tylko będzie nas wspierać, ale jeszcze będzie miała okazję się rozwijać.
Co się w związku z tym zmieni?
Otóż niewiele – dla tych którzy chcą działać! Wygląda to na szokującą propozycję, ale:
a) znaczna większość aktywnie działających wędrowników jest w wieku do 21. roku życia.
b) Na tych, którzy skończą 21 lat i nie będą chcieli zdobywać stopni instruktorskich, czekają inne możliwości rozwoju i służby!
Kręgi instruktorskie – zrzeszają instruktorów ZHP
Kluby Specjalnościowe – Zrzeszają członków ZHP a także członków wspierających ZHP.
Inspektoraty specjalnościowe – na poziomie hufca, chorągwi, GK ZHP zrzeszają wędrowników, instruktorów i starszyznę ZHP.
Harcerskie Kręgi Akademickie – zrzeszają członków ZHP będących studentami.
Kluby Przyjaciół Harcerstwa – zrzeszają osoby nie należące do ZHP, ale chcące wspierać środowiska harcerskie – np. swój dawny hufiec, szczep, drużynę.
Jaka więc różnica? Wcześniej trzeba podjąć decyzję o tym co chcę robić życiu i zacząć to konsekwentnie realizować. Padają oczywiście argumenty typu – ale u mnie nie ma KPH, czy kręgu starszyzny. No to załóż! Do założenia KPH potrzeba 6 osób, tak samo przy starszyźnie. Wymagać to będzie niestety tego, żeby wziąć pewne rzeczy w swoje ręce i przezwyciężyć lenistwo.
W każdym z tych miejsc możemy się realizować. Wędrownik w wieku 22, 23, 24, 25 lat nie szuka wychowawców, którzy go poprowadzą. Szuka przede wszystkim specjalistów, którzy pomogą mu rozwinąć potrzebne kompetencje, a także zabawy i integracji z rówieśnikami. Drużyna ze swej natury ma zapewniać przede wszystkim cele wychowawcze – jeśli więc ma istnieć tylko dla celów rozrywkowych, to być może „coś się dzieje”.
Kończąc
Jeśli chcesz działać, zawsze znajdzie się dla Ciebie miejsce, więc „czas stawiać żagle i z portu ruszać nam w rejs”!
Być może będzie to rejs, który powie – moja przygoda z ZHP już się kończy i jestem wdzięczny komuś za to, że poprowadził mnie po tych ścieżkach, ale teraz idę w swoją drogę. Życzę Ci jednak, abyś wśród rozmaitości czekających dróg znalazł taką, która umożliwi Ci wspieranie kolejnych młodych harcerzy – choćby poprzez swoje doświadczenie, radę, możliwości organizacyjne, czy też po kilkuletniej przerwie włączenie się znów w działania jako wychowawca. Pamiętaj, że harcerzem zostaje się na całe życie, nawet, gdy odwiesimy już mundur do szafy.
hm. Julian Dąbrowski HR – zastępca kierownika Wydziału Wędrowniczego GK ZHP, ZOKK, ZOKP. Kierownik Referatu Wędrowniczego Chorągwi Wielkopolskiej, Przewodniczący Kolegium Szarej Drużyny, instruktor Chorągwianej Szkoły Instruktorskiej „Szkoła Wodzów” Chorągwi Wielkopolskiej.
Inspirator nowych działań i kształceniowiec w ZHP i w życiu zawodowym. Fanatyk żeglarstwa, gier planszowych, tortu czekoladowego z malinami oraz długich wieczornych dyskusji.
