Harcerz na rynku pracy – kompendium

Ważny Trop / Marta Tittenbrun / 08.07.2015

Wewnętrzna ocena naszych – harcerzy – kompetencji dokonywana przez nas samych bywa mocno subiektywna. Poprosiliśmy więc niezwiązanych z harcerstwem specjalistów ds. doradztwa zawodowego, aby na podstawie przedstawionych materiałów określili nasze szanse na rynku pracy.

Spojrzenie z zewnątrz

Do współpracy przy tym materiale zaprosiliśmy specjalistów z Ochotniczych Hufców Pracy, zajmujących się m.in. poradnictwem zawodowym. Chcieliśmy, aby ktoś spojrzał na nas – harcerzy – z zewnątrz i bazując na opisie tego, co robimy w harcerstwie (przedstawiliśmy różne artykuły i opisaliśmy specyfikę naszej pracy), ocenił nasze szanse na rynku pracy oraz podpowiedział, w jaki sposób możemy stać się atrakcyjnymi kandydatami na pracowników. OHP to instytucja szczególnie bliska harcerzom wkraczającym na rynek pracy, czyli wędrownikom i instruktorom, ponieważ zajmuje się młodzieżą w wieku 15–25 lat.

Ochotnicze Hufce Pracy

OHP, czyli Ochotnicze Hufce Pracy, są instytucją państwową o zasięgu ogólnopolskim, której głównym zadaniem jest organizacja kompleksowego wsparcia dla młodzieży w wieku 15–25 lat w zakresie aktywizacji społecznej i zawodowej, w tym: wychowania, kształcenia zawodowego, szkoleń zawodowych, planowania indywidualnej ścieżki zawodowo-edukacyjnej oraz zatrudnienia.

Ochotnicze Hufce Pracy wspierają młodych ludzi w zakresie rozwiązywania problemów rodzinnych
i społecznych. Stwarzają im warunki do wyrównania szans na udany start w dorosłe życie, ukończenia nauki, zdobycia zawodu, znalezienia zatrudnienia, niezależnie od sytuacji materialnej.

Jednostki OHP dzielą się ze względu na formy udzielanego wsparcia na:

• opiekuńczo-wychowawcze dla młodzieży w wieku 15–18 lat;
• świadczące usługi rynku pracy dla młodzieży w wieku 15–25 lat.

Jedną z podstawowych zasad OHP jest zapewnienie młodzieży dostępu do usług o jednakowym standardzie jakości, niezależnie od tego, w jakiej części Polski mieszkają i z jakiej pochodzą miejscowości.

Wszystkie działania dla młodzieży realizowane przez OHP są bezpłatne.

Jednostki OHP prowadzą również świetlice środowiskowe, organizują wydarzenia kulturalne, sportowe, targi pracy oraz giełdy pracy. Są one dostępne dla młodzieży z okolic danej jednostki, w tym dla młodych ludzi, którzy nie są uczestnikami OHP.

Ochotnicze Hufce Pracy, jako instytucja rynku pracy, realizują kompleksową działalność w zakresie rynku pracy adresowaną do młodzieży w wieku 15-25 lat. W ramach tej działalności świadczone są bezpłatne usługi w następujących formach: pośrednictwo pracy, poradnictwo zawodowe i informacja zawodowa, szkolenia z zakresu aktywnego poszukiwania pracy, organizacja szkoleń, programy rynku pracy. Posiada wypracowany model  usług rynku pracy dla młodzieży w każdej sytuacji społeczno-zawodowej – w tym dla uczniów i studentów.

Usługi rynku pracy realizowane przez OHP to komplementarne wsparcie dla młodzieży wychodzącej na rynek pracy. Dzięki komplementarności usług młody człowiek w wieku 15–25 lat w jednym miejscu może otrzymać wsparcie obejmujące zaspokojenie wszystkich potrzeb w procesie przejścia z etapu edukacji do etapu pracy, czyli: zaplanowanie przebiegu indywidualnej kariery zawodowej, przygotowanie do poszukiwania pracy nabycie bądź uzupełnienie kwalifikacji i umiejętności zawodowych, dobór oferty pracy i skierowanie młodego człowieka do konkretnego pracodawcy.

W odniesieniu do młodzieży, która już dokonała pierwszych wyborów dotyczących kierunku kształcenia
i zawodu, lecz ma trudności z otrzymaniem zatrudnienia lub wykonuje pracę niezgodną z jej kwalifikacjami, rola doradcy zawodowego polega na udzieleniu wsparcia m.in. w zakresie: weryfikacji dotychczas obranej ścieżki kariery, przekwalifikowania się, bądź uzupełnienia kwalifikacji zawodowych, nabycia umiejętności aktywnego poszukiwania pracy, stymulowania aktywnych, przedsiębiorczych, mobilnych postaw.

Przedstawione powyżej wsparcie realizowane jest za pośrednictwem jednostek OHP funkcjonujących na terenie całego kraju:

• Młodzieżowych Centrów Kariery (MCK);
• Młodzieżowych Centrów Informacji Zawodowej (MCIZ);
• Młodzieżowych Biur Pracy (MBP);
• Punktów Pośrednictwa Pracy (PPP);
• Ośrodków Szkolenia Zawodowego (OSZ).

Doradcy zawodowi w OHP zajmują się:

• wspieraniem w planowaniu kariery zawodowej,
• prowadzeniem badań zainteresowań i uzdolnień zawodowych,
• badaniem mocnych i słabych stron uczestników,
• pomocą w podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych,
• udzielaniem informacji o możliwościach kształcenia, szkolenia oraz zawodach,
• przekazywaniem wiedzy o aktualnej sytuacji panującej na rynku pracy,
• uczeniem jak poszukiwać pracy,
• uczeniem samodzielnego poruszania się po rynku pracy,
• motywowaniem do działania ukierunkowanego na podjęcie edukacji i pracy,
• pomocą w przygotowaniu do rozmowy kwalifikacyjnej,
• przybliżaniem zagadnień związanych z przedsiębiorczością i zakładaniem własnej firmy.

Dzięki zdobytym umiejętnościom i uzyskanym informacjom młodzież może dokonać właściwego wyboru drogi zawodowej i tym samym uniknąć wielu błędów i rozczarowań w życiu zawodowym.

Rolą doradcy zawodowego jest wskazanie kierunku działania oraz skonfrontowanie oczekiwań
z rzeczywistością. Dzięki fachowej pomocy młodzież odnajduje drogę, którą chce podążać, tworzy plan działania na przyszłość.

Ponadto OHP od lat realizuje projekty współfinansowane z UE, u których podstaw leży poradnictwo
i pośrednictwo zawodowe dla młodzieży na każdym etapie edukacji oraz szkolenia zawodowe. O obecnie realizowanych projektach można znaleźć informacje na naszych stronach internetowych: www.ohp.pl, www.ecam.ohp.pl.

Harcerz na rynku pracy

Odpowiedzi na nasze pytania udzieliła Monika Kieres – starszy specjalista ds. doradztwa zawodowego w Biurze Rynku Pracy Komendy Głównej OHP.

Które umiejętności i doświadczenia wyniesione z harcerstwa mogą być szczególnie atrakcyjne na rynku pracy?

Pracodawcy zaczynają doceniać i poszukiwać osób o szerokich zainteresowaniach i doświadczeniach, nie tylko zdobytych w pracy zawodowej

– Coraz częściej pracodawcy poszukują osób o wysokich kompetencjach społecznych, a nie tylko kluczowych kompetencjach zawodowych. Na kompetencje społeczne składają się m.in. umiejętności: komunikacyjne, rozwiązywania problemów, wywierania wpływu, zarządzania czasem, pracy w grupie, szybkiego uczenia się, ale także cechy osobowości takie jak: asertywność, świadomość siebie, pewność siebie, kreatywność, przedsiębiorczość. W związku z tym pracodawcy zaczynają doceniać i poszukiwać osób o szerokich zainteresowaniach i doświadczeniach, nie tylko zdobytych w pracy zawodowej. Bo często, poza szkołą i pracą, kształtują się umiejętności społeczne, które uważane są za klucz do sukcesu pracownika i firmy, w której pracuje. Jak podaje „Nachweise International”, według sondażu Niemieckiej Izby Przemysłu i Handlu (DIHK), spośród około 2200 przebadanych firm, umiejętności społeczne i praktyczne doświadczenia kandydata pełnią często decydującą rolę w określeniu, czy będzie on zatrudniony czy nie.

Na podstawie przedstawionych w artykułach doświadczeń harcerzy, mogę stwierdzić, że – oprócz różnorodnych umiejętności twardych zdobywanych w harcerstwie – harcerstwo jest kuźnią umiejętności społecznych.

W jakich obszarach na rynku pracy harcerze mają największe szanse?

Każdy harcerz, który szuka pracy, powinien się wybrać do doradcy zawodowego i opracować swoje portfolio zawodowe

– Jako doradca zawodowy, który pracował z różnymi grupami ludzi, tak naprawdę nie powinnam wskazywać na konkretne branże ani obszary rynku pracy, w których harcerze będą mieli największe szanse znalezienia pracy. Bowiem każdy harcerz jest inny i ma inne predyspozycje, cechy charakteru, doświadczenia życiowe, zainteresowania, motywację, a co za tym idzie również umiejętności. Dlatego każdy harcerz, który szuka pracy, powinien się wybrać do doradcy zawodowego i opracować swoje portfolio zawodowe. W ramach portfolio przeanalizuje razem z doradcą zawodowym doświadczenia i umiejętności zdobyte w harcerstwie. Doradca zawodowy może przeprowadzić testy predyspozycji i umiejętności, które mogą potwierdzić przydatność doświadczeń zdobytych w harcerstwie.

Oczywiście można przyjąć pewne uogólnienie, które wskaże możliwe kierunki działania i punkt zaczepienia do dalszych poszukiwań zawodu i pracy przez młodzież. I tak na podstawie przedstawionych umiejętności zdobywanych w harcerstwie do branż (obszarów rynku pracy), w których harcerze mają największe szanse znalezienia pracy, mogą należeć:

• turystyka i rekreacja,
• kultura,
• branża eventowa,
• edukacja (w tym edukacja ekologiczna/przyrodnicza) i wychowanie,
• ratownictwo medyczne (jeśli umiejętności w tym zakresie poparte są zaświadczeniami o odbytych kursach i szkoleniach).

Ponadto harcerze mogą odznaczać się osobowością przedsiębiorczą i kreatywnością, która może predysponować do założenia własnej działalności gospodarczej lub objęcia stanowisk pracy takich jak np. menadżer czy lider zespołu projektowego lub pracy w branży reklamowej. Osoby pasjonujące się harcerstwem mają zazwyczaj wysoki poziom kompetencji społecznych, które są niezbędne w pracy z ludźmi, klientem, zespołem.

Jak najlepiej wykorzystać umiejętności i kompetencje nabyte w harcerstwie – a niepoparte żadnymi dyplomami czy certyfikatami – podczas rozmów rekrutacyjnych?

– Doświadczenia i umiejętności zdobyte w harcerstwie oraz cechy osobowościowe wynikające z uczestnictwa
w takiej aktywności należy przedstawiać już na etapie tworzenia CV i listu motywacyjnego. Jak wiadomo, młody człowiek, który jeszcze nie pracował zawodowo, nie ma możliwości zamieszczenia w CV rubryki „doświadczenia zawodowe”. Dlatego też w takim CV warto szczególnie rozbudować rubryki takie jak np. dodatkowe umiejętności, osiągnięcia, zainteresowania. W takim przypadku to tu jest właściwe miejsce na pokazanie pracodawcy, że pomimo braku oczekiwanego doświadczenia zawodowego i stażu pracy młody człowiek posiada potrzebne umiejętności i sprawności i jest w stanie sprostać jego wymaganiom.

Kompetencje społeczne (miękkie), umiejętności twarde, cechy charakteru, które młodzież zdobywa
i wypracowuje w harcerstwie – wpisane do CV – muszą znaleźć odzwierciedlenie w liście motywacyjnym. W liście motywacyjnym jest możliwość rozwinięcia i poparcia przykładami tego wszystkiego, co w CV zostało tylko wymienione. Jednym słowem udowadniamy pracodawcy, że umiemy kierować pracą grupy, bo przez trzy lata prowadziliśmy drużynę harcerską.

W monecie kiedy nasze CV i list motywacyjny zwróci uwagę pracodawcy i zostaniemy zaproszeni na rozmowę rekrutacyjną, będziemy mogli szerzej przedstawić swoją osobę i doświadczenia zdobyte w harcerstwie.

Jeśli chcemy dobrze zaprezentować się na rozmowie i wykorzystać swoje atuty wyniesione z harcerstwa, przed rozmową należy przeanalizować ogłoszenie o pracę, aby wyciągnąć wnioski, jakiego pracownika potrzebuje pracodawca, pod względem umiejętności, cech osobowości, kompetencji społecznych itp. A następnie podać te atuty, które do tego profilu pasują i poprzeć je konkretnymi przykładami. Na przykład: jeśli w ogłoszeniu jest poszukiwana osoba posiadająca umiejętność pracy w zespole oraz jest osobą komunikatywną, koniecznie powinna powiedzieć o tym, że w harcerstwie zarządzała zespołami (ile osób, w jakich sytuacjach), organizowała im czas wolny (w jaki sposób, co konkretnie i jakich to jeszcze wymagało umiejętności), reagowała w sytuacjach kryzysowych i z jakim skutkiem.

Podawanie konkretnych przykładów jest rozwiązaniem na „sprzedanie” pracodawcy tych umiejętności i kompetencji, które nie są potwierdzone zaświadczeniem

Przygotowanie się do rozmowy i podanie dobrych przykładów swoich umiejętności i cech osobowości jest ważne, ponieważ zadaniem rekrutera jest wybranie osoby, która nie tylko będzie miała najlepsze kwalifikacje, ale również najlepsze predyspozycje do objęcia danego stanowiska. Tak więc podawanie konkretnych przykładów jest rozwiązaniem na „sprzedanie” pracodawcy tych umiejętności i kompetencji, które nie są potwierdzone kursem, certyfikatem, zaświadczeniem.

Ponadto sposób zachowania się podczas rozmowy i prezentowania swoich kwalifikacji i nabytych umiejętności jest równie istotne, jak to, co napisaliśmy w dokumentach aplikacyjnych. Wszystkie te szczegóły ujawniają nasze predyspozycje i cechy osobowości. Dlatego też warto podkreślać swoją przynależność do harcerstwa
i przekonać pracodawcę, że z tej przynależności wynikają atuty przydatne na stanowisku pracy, o które się ubiega.

Skorzystaj z oferty OHP

Ochotnicze Hufce Pracy, jak co roku, przygotowały na nadchodzące wakacje akcję „Lato z OHP”, podczas której młodzież może skorzystać z ofert pracy krótkoterminowej, porad doradcy zawodowego, różnego rodzaju szkoleń i warsztatów oraz zajęć aktywizujących na rynku pracy, a także przedsięwzięć kulturalnych i sportowo-rekreacyjnych.

W tym roku podczas akcji „Lato OHP” młodzież będzie mogła zapoznać się z zasadami bezpieczeństwa pracy, warunkami zatrudniania młodych ludzi, przepisami prawnymi związanymi z pracą osób młodych i pracą wakacyjną, dowiedzieć się  na co zwracać uwagę analizując oferty pracy oraz o czym pamiętać przy podpisywaniu umowy itp. Na stronie Elektronicznego Centrum Aktywizacji Młodzieży jest zamieszczony Informator „Lato OHP”, z którego młodzież dowie się m.in. o ofercie akcji, w jaki sposób i gdzie skorzystać
z oferty.

W akcji „Lato OHP” mogą wziąć udział osoby w wieku od 15 do 25 lat. Z zajęć oraz z ofert pracy można skorzystać  przychodząc do Punktu Pośrednictwa Pracy OHP, Młodzieżowego Centrum Kariery OHP lub Młodzieżowego Biura Pracy OHP (funkcjonują one na terenie całej Polski). Adresy naszych jednostek, oferty pracy oraz informację o organizowanych szkoleniach i warsztatach można znaleźć na stronie www.ecam.ohp.pl oraz www.mbp.ohp.pl.

Podczas akcji „Lato OHP” najwięcej ofert zatrudnienia można znaleźć w branżach: gastronomii, rolnictwie (m.in. zbiór owoców i warzyw), handlu, usługach,  przetwórstwie spożywczym, przemyśle, budownictwie.

Ochotnicze Hufce Pracy świadczą także usługi z zakresu międzynarodowego pośrednictwa pracy w ramach sieci EURES. Doradcy EURES i Asystenci EURES, a także inny personel organizacji partnerskich, świadczy usługi z zakresu unijnego pośrednictwa pracy oraz doradztwa z zakresu unijnej mobilności pracowników,
w tym warunków życia i pracy w państwach członkowskich, w ramach sieci EURES.

Zainteresowani naszą ofertą powinni kontaktować się z poszczególnymi Centrami Edukacji i Pracy Młodzieży OHP, Młodzieżowymi Biurami Pracy OHP, Młodzieżowymi Centrami Kariery OHP lub Punktami Pośrednictwa Pracy OHP (najbliższymi miejsca zamieszkania) na terenie kraju. Adresy jednostek znajdują się na stronie internetowej www.ecam.ohp.pl lub www.ohp.pl w zakładce Informacje adresowe. W przypadku pytań można się skontaktować z infolinią ECAM pod numerem 19 524, gdzie konsultanci odpowiedzą na każde pytanie dotyczące sposobu skorzystania z oferty OHP, adekwatnie do potrzeb młodego człowieka.

Autorzy zdjęć: Piotr Rodzoch, Arkadiusz Wydro, Karol Niciński

Współpraca:

Monika Kieres – starszy specjalista ds. doradztwa zawodowego w Biurze Rynku Pracy KG OHP