Idealny program pracy drużyny

Instruktorski Trop / Andrzej Skwarczyński / 30.07.2017

Chcesz, by twoi wędrownicy świetnie przepracowali rok przeżywając prawdziwą przygodę? Zaplanuj to! Stwórz program pracy, który pomoże wam to osiągnąć.

Kiedy poruszyć ten temat, jeśli nie teraz? Właśnie w wakacje powinniście zaczynać planować, co będziecie robić – jako drużyna – w przyszłym roku. To, jak dobry będzie wasz program, zależało będzie od tego, czy skorzystacie z pomocy bliskich wam osób. Kim oni są? To wy sami!

Właśnie wy jesteście osobami, które najlepiej na świecie znają wasze jednostki. Poza wami nikt lepiej nie zna specyfiki waszej drużyny, nie zna potrzeb waszych harcerzy czy środowiska, w którym działacie. Na pewno nie jest to komendant szczepu, hufca lub namiestnik! Wasza wiedza dotycząca harcerzy z prowadzonej przez was jednostki jest kamieniem węgielnym pod dobrze napisany program pracy waszej drużyny. Wystarczy tylko, i zarazem aż, z tej wiedzy skorzystać.

Potrzeby wędrowników

Będąc drużynowym demokratycznej drużyny wędrowniczej nie sposób nie uwzględnić w jej śródrocznej pracy tego, co chcieliby, albo czego potrzebują jej członkowie. Nic, co robicie, nie może służyć wyłącznie wam samym. Każda akcja drużyny powinna przynosić korzyści – w postaci rozwoju – jej wędrownikom.

Znając siebie nawzajem, nie powinniście mieć problemów ze zdiagnozowaniem sytuacji

Płomienie watry wędrowniczej symbolizują obszary, w których wędrownicy powinni dążyć do doskonałości. Pamiętając o tych wskazówkach i znając siebie nawzajem, nie powinniście mieć problemów ze zdiagnozowaniem waszych potrzeb w danej chwili. Jeżeli wasza kondycja fizyczna pozostawia wiele do życzenia to zaplanujcie jak najwięcej akcji ruchowych – wędrówki, rajdy piesze lub rowerowe, wyjścia na paintball, udział w zawodach sportowych. Jest wiele możliwości.

Modelowym rozwiązaniem jest utworzenie patrolu zadaniowego „Matura”

W życiu drużyny wędrowniczej przychodzi taki rok, w którym większa lub mniejsza część jej członków będzie podchodziła do dotychczas najważniejszego egzaminu w ich życiu – matury. Dobry program pracy powinien to uwzględniać. Modelowym rozwiązaniem jest utworzenie patrolu zadaniowego „Matura”. Jego członkowie powinni wykonywać zadania rozwijające obszary symbolizowane przez drugi płomień watry – siłę rozumu. Szczególnie cenne w tym wypadku będą działania bezpośrednio wspierające przygotowanie do zbliżającego się egzaminu dojrzałości. Mogą to być samopomoc w nauce, wspólne rozwiązywanie testów – nie najciekawsze, ale w przypadku matematyki trudno o skuteczniejsze rozwiązania. W przypadku języka polskiego naprawdę warto wybrać się do galerii sztuki, muzeum narodowego, obejrzeć obrazy impresjonistów, symbolistów lub dzieła secesyjne. W ten sposób zdobyta wiedza naprawdę może zaprocentować i wydać owoce w postaci lepszego wyniku maturalnego. Nie zapomnijcie uwzględnić w programie pracy, że patrol „Matura” od pewnego momentu przestanie w ogóle działać, całkowicie poświęcając się nauce. Nie liczcie wtedy na zbyt wielkie zaangażowanie w harcerstwo z ich strony. Warto natomiast zaplanować na okres po zakończonych egzaminach akcję, która pozwoli im się odstresować, odreagować – wyjście na liny, rajd, wycieczka, ognisko, śpiewanki.  Wy ich znacie i będziecie wiedzieli najlepiej, co lubią najbardziej.

Największy płomień watry – siłę ducha – wędrownicy mogą ćwiczyć, podejmując wyzwania indywidualne – wymagające wytrwałości, choć bez niej rozwój na wcześniejszych polach nie jest możliwy. Tym sposobem rozwijana jest ona pośrednio, ale przez cały czas.

Potrzeby otoczenia

W sytuacji idealnej pożytek z waszych działań powinno odczuwać również otoczenie – szkoła, szczep, gmina, hufiec albo inna, mniejsza lub większa społeczność, w której funkcjonujecie.

Pełniąc służbę przy akcjach wędrownicy zdobędą nowe umiejętności

Jak ten cel osiągnąć? Z pomocą przychodzi tu dewiza wędrownicza: „Wyjdź w świat, zobacz, pomyśl, pomóż – czyli Działaj!” Być może administracja budynku, w którym macie harcówkę, potrzebuje pomocy np. w odmalowaniu płotu, a dyrekcja szkoły chciałaby zorganizować turniej sportowy lub wycieczkę do lasu dla uczniów – możliwości jest multum. Pełniąc służbę przy takich akcjach, wędrownicy zdobędą nowe umiejętności, drużynie będzie łatwiej uzyskać w przyszłości pomoc od tych, którym wcześniej pomogliście. Co również ważne, zdecydowanie wpłyniecie na pozytywny odbiór całego harcerstwa przez społeczeństwo.

A może w waszej okolicy żyją kombatanci, albo po prostu starsze osoby, które wymagają pomocy w zwykłych codziennych sprawach – zakupach, rachunkach czy gotowaniu. Pomoc takim osobom jest wybitnym przejawem szlachetności, podziękowaniem za ich trud i szczególnie pożyteczną służbą. Informacje o potrzebujących znajdziecie we wspierających tych ludzi fundacjach albo w ośrodkach pomocy społecznej.

Propozycje programowe

W ZHP, poza instruktorami pełniącymi funkcje drużynowych, jest też liczna kadra wspierająca. Jej zadaniem jest pomagać wam w ciężkiej służbie, jaką jest prowadzenie drużyny. Wszyscy oni w przeszłości nosili granatowe sznury i wiedzą, z jakimi problemami się to wiąże. Mają świadomość, że jeżeli zabraknie drużynowych, to nie będzie drużyn ani harcerstwa w ogóle.

Wiele ciekawych propozycji programowych znajdziecie w Centralnym Banku Pomysłów

Z tego powodu na różnych szczeblach organizacji powstają m.in. propozycje programowe. Jeżeli hufiec wam ich nie oferuje, to wiele ciekawych materiałów znajdziecie w Centralnym Banku Pomysłów (cbp.zhp.pl). Wszystkie konspekty zajęć tam zamieszczone są zgodne z metodą i misją ZHP, stąd macie pewność, że są one stworzone specjalnie dla was. Wystarczy je tylko dostosować do waszych warunków i realizować. Dzięki temu będziecie mieli gotową dużą i dobrą część programu pracy drużyny.

Do propozycji programowych oczywiście również zalicza się program waszych szczepów, hufców, chorągwi czy imprezy ogólnozwiązkowe. W skali całego kraju zlotów, rajdów i imprez dla wędrowników odbywa się całe mnóstwo. Zaczynając od Wędrowniczej Watry, przez np. Rajd Świętokrzyski, rejsy Zawiszą Czarnym, po weekendowe zloty wędrownicze. Naprawdę jest w czym wybierać – nic tylko korzystać, wychodzić w świat, poznawać nowych ludzi, zdobywać nowe doświadczenia i inspiracje.

Instrumenty metodyczne

Znaki służb, próby na stopnie instruktorskie i wędrownicze, sprawności trzygwiazdkowe i mistrzowskie, służba, uprawnienia państwowe i odznaki PTTK – planując ich zdobywanie na kolejne miesiące bez problemu ułożycie program pracy całej drużyny. Taki program będzie na pewno zgodny z metodyką i tylko od was zależy jego fantazyjność.

W programie pracy nie można przesadzić

Program pracy powinien umożliwiać zdobywanie różnorodnych odznak, ale nie można też przesadzić i skomponować go wyłącznie z tych elementów.

Idealny program pracy

Nie istnieje jeden doskonały przepis na perfekcyjny program pracy drużyny. Rozwiązania, które sprawdzają się w jednym miejscu, w innym kompletnie nie będą działać. Każda drużyna ma inną specyfikę i potrzebuje rozwiązań skrojonych na własną miarę.

Jaki zatem jest ten idealny program pracy drużyny? Na pewno przemyślany, dostosowany do waszego środowiska, nie napisany na ostatnią chwilę. Powinien uwzględniać potrzeby wędrowników, wszak to właśnie dla nich działa drużyna. Zawarcie służby na rzecz otoczenia będzie bardzo dobrym jego elementem. Nie powinniśmy też zapomnieć o wędrówce! Niezależnie, czy będzie miała ona formę pieszą, rowerową, kajakową lub jeszcze inną, to podczas niej wykuwają się charaktery, pokonywane są słabości.

Powinniśmy otrzymać idealną mieszankę

Jeżeli do powyższego dodamy kilka instrumentów metodycznych, wpleciemy w działania elementy umożliwiające realizację indywidualnych wymagań na stopnie, to powinniśmy otrzymać idealną mieszankę, która przybliży waszą drużynę do szczytu ideałów.