Zasady dobrej e-zbiórki

Instruktorski Trop / Jacek Grzebielucha / 22.03.2020

Okoliczności prowadzenia działalności harcerskiej na odległość zaskoczyły nas wszystkich. Dla wielu zespołów instruktorskich to nie była jednak wielka nowość, ale co zrobić mają drużynowi? Jak przeprowadzić atrakcyjną zbiórkę na odległość?

W środę 11 marca zapadła decyzja o zawieszeniu działania szkół i uczelni wyższych, kilka godzin później tego samego dowiedzieliśmy się o działalności harcerskiej. Następnego dnia i w piątek lawinowo rosła liczba przedsiębiorstw i instytucji, które przechodziły w tryb pracy zdalnej, a w harcerskim internecie zaroiło się od słów odwołujemy, przekładamy, przenosimy w kontekście wydarzeń harcerskich, które w najbliższym czasie miały się dziać w całym kraju. Nagle stanęliśmy wszyscy w obliczu wyzwania, jakim jest podtrzymywanie przez jakiś czas harcerskiego ducha w stu tysiącach członkach ZHP… tylko przez internet.

Katalog narzędzi do prowadzenia zbiórek on-line jest szeroki

W zeszłym tygodniu zgadaliśmy się z Karolem, że jemu już od jakiegoś czasu chodziło to po głowie. Ja popytałem o zgodę wszystkich świętych, zrobiłem grafikę i wydarzenie na Facebooku i gotowe – 1500 osób kliknęło wezmę udział. W niedzielę wieczorem (15 marca) w czasie webinarium Zasady dobrej zbiórki online phm. Karol Grodzicki opowiedział jak najlepiej pracować grupowo z młodzieżą online.

Środki techniczne

Jednym z pierwszych pytań jakie się pojawiły po ogłoszeniu komunikatu Głównej Kwatery w przedmiocie zawieszenia działalności harcerskiej było jak? O tym będzie za chwilę, najpierw należałoby skupić się na pytaniu z drugiego rzędu, brzmiącego czym?

Katalog narzędzi do prowadzenia zbiórek on-line jest szeroki. Każde ma swoje wady i zalety, ale wyróżnić trzeba przede wszystkim kilka:

• Microsoft Teams – wymaga posiadania konta w domenie @zhp.net.pl (jeśli nie posiadacie konta, złóżcie zgłoszenie tutaj), ale generalnie ma szeroki wachlarz opcji. Oczywiście da się zrobić spotkanie na Teamsach bez logowania się, ale trzeba wtedy dodać konkretny mail przy zapraszaniu do spotkania. Pamiętajcie też, że na ten moment dane osobowe członków ZHP możemy przetwarzać wyłącznie za pomocą kont osobistych w domenie @zhp.net.pl, w oprogramowaniu Office365;
• Skype – darmowy i powszechny, nie można za jego pomocą przetwarzać danych osobowych członków ZHP;
• Messenger – łatwy, prosty i sprawny, jednak od grudnia 2019 roku nie można korzystać bez posiadania konta na Facebooku, do którego założenia trzeba mieć 13 lat;
• Discord – może nie być tak powszechny. Warto pamiętać, że za jego pomocą również nie można przetwarzać danych osobowych członków ZHP;
• zwykły mail, by korespondować depeszowo – jedna z niewielu form dostępnych do komunikacji złożonej z zuchami – również przypominamy, że najlepiej, aby było to konto w domenie @zhp.net.pl.

Nasze korzenie

Nie jest tak, że nagle stare zasady dobrej zbiórki przestają nas obowiązywać. Mają one zastosowanie również do tych odbywających online, za pomocą środków komunikowania się na odległość.

Zbiórka online będzie raczej krótsza

Zbiórka dalej musi być ciekawa – zwłaszcza, gdy naszym konkurentem jest reszta internetu. Zasadę, że Formy dynamiczne i statyczne muszą się przeplatać uprościć można po prostu do przemienności form. Tempo musi być zachowane przez cały czas trwania zbiórki, która online będzie raczej krótsza, niż standardowe spotkanie na żywo.

Mimo niecodziennej formy zbiórka w internecie musi być logicznym ciągiem składowych elementów, a forma być zgodna z treścią. Zasada coś nowego, coś starego, udział zastępowego w zbiórce i stałe elementy każdego spotkania to klasyka, o której wszyscy pamiętamy.

Zasady dobrej zbiórki w internecie

Jak pracować z grupą młodzieży online, by był to czas produktywny i wychowawczy? Oto zasady dobrej zbiórki online proponowane przez phm. Karola Grodzickiego, szefa zespołu IT Chorągwi Gdańskiej oraz członka Zespołu Kadry Kształcącej Hufca Gdańsk-Śródmieście.

Narzędzia z których można korzystać w czasie zbiórki są nieograniczone

• Zadbaj o dźwięk i obraz – przeprowadzajcie spotkanie w cichym pomieszczeniu, mówcie głośno i wyraźnie. Poświęćcie czas na przetestowanie oprogramowania i sprzętu, jeśli macie słabe łącze – wyłączcie kamery. Wyciszajcie mikrofony, gdy mówi ktoś inny. Jeżeli potrzebujesz skrócić dystans pomiędzy uczestnikami, włączcie kamerę, poustawiajcie zdjęcia profilowe. W czasie rozmowy przytakujcie na znak, że słyszycie, pracujcie nad mimiką.
• Przeplataj mówienie z zadaniami – spotkanie zacznij od małej integracji, która skłoni każdego z uczestników do odezwania się przez mikrofon – na przykład gra w odliczanie uczestników do 21. Narzędzia z których można korzystać w czasie zbiórki są nieograniczone. Podstawowe to oczywiście chat, ankieta na chacie, quiz w MS Forms. Do polecenia są również Kahoot, Quiz.me czy krzyzowki.edu.pl/generator.php. Jeżeli chodzi o gry planszowe zawsze można zwrócić się do starego, sprawdzonego Kurnika.
• Pilnuj czasu – nie przeciągaj i pamiętaj o przerwach. Poza ustaleniem czasu przerw zawsze możesz skorzystać z narzędzia Forms w czasie spotkania na Teams, by na przykład zdecydować szybką ankietą, czy uczestnicy chcą przerwę.
• Angażuj wszystkich uczestników – nie doprowadzaj do sytuacji, gdy osoby dominujące przysłonią tego jednego uczestnika, który przez całą zbiórkę w ogóle się nie odezwie. Staraj się podejmować takie ćwiczenia, w których wszyscy muszą wziąć udział.
• Ustal zasady i wyjaśnij je na początku – np. kto nie mówi niech wycisza mikrofon, w którym momencie jest czas na zadawanie pytań, skupiamy się tylko na tym co się dzieje na zbiórce.

Wyzwania

Jedną z bardziej wpływających na jakość spotkania jest kwestia opóźnienia pomiędzy nadawaniem a odbieraniem dźwięku i obrazu między uczestnikami. Dużo łatwiej jest wchodzić sobie nawzajem w słowo, dlatego ważnym jest, aby czekać, aż skończą inni. To o tyle ważne, że część programów zamyka możliwość mówienia, gdy ktoś inny mówi, jak Skype, a inne pozwalają na mówienie wielu osobom na raz czy jak Messenger.

W małych grupach sprawdzi się włączenie kamery przez wszystkich uczestników, w średnich grupach (większych niż 7 a mniejszych niż 20 osób) przydałby się moderator, który kontrolowałby dyskusję, zaś w największych zdać się należy na chat oraz narzędzia takie jak AWW APP (wspomniany na webinarium whiteboard).

By skupić uwagę uczestników na zbiórce trzeba dobrze opracować nasz kontrakt

Innym wyzwaniem jest kwestia koncentracji młodych ludzi na tym, co dzieje się w oknie konwersacji. By skupić uwagę uczestników na zbiórce trzeba dobrze opracować nasz kontrakt (zasady ustalone przed zbiórką) oraz pilnować przemienności form – wszystko uzależnione będzie od waszej biegłości w internetowym świecie.

Sprawdzam

To pierwszy, duży sprawdzian sprawności cyfrowej naszej organizacji. To od naszego, kadrowego zaangażowania zależy, czy młodzież po kwarantannie wróci zmotywowana do działalności harcerskiej, czy uzna, że tak jak wcześniej nie miało to większego znaczenia, tak i teraz dobrze poradzi sobie bez naszego ruchu.

Konkurencja w zakresie cyfrowej uwagi w internecie rośnie – nie tylko ze strony nauczycieli, którzy miejscami postanowili nadrobić z uczniami dużo materiału do przodu, ale i ze strony youtuberów, gier komputerowych czy serwisów z filmami i serialami. Koronawirus powiedział nam wszystkim sprawdzam.

Całe webinarium dostępne jest do obejrzenia pod tym linkiem.

Przeczytaj też:

• Broń na fake newsy
• Drogowskazy
• 7 sposobów na harcerstwo w domu