"Gorzki to chleb jest polskość"
Las katyński został miejscem kolejnej polskiej tragedii. Znów spoglądamy na listę poległych. Są na niej ludzie wybitni, zaangażowani w walkę o niepodległość, intelektualiści, działaczy społecznych. A także załoga samolotu i członkowie BOR.
przeleciał ptak przepływa obłok
upada liść kiełkuje ślaz
i cisza jest na wysokościach
i dymi mgłą katyński las
Z. Herbert „Guziki”
Ta kolejna „lista katyńska” to poczet wielu wybitnych Polaków. Za każdym z nazwisk – często znanych z życia publicznego, spotykanych codziennie w mediach – kryje się nie tylko dramat kraju, który po raz kolejny będzie sobie musiał poradzić z bolesną stratą części elity, ale przede wszystkim tragedia wielu rodzin.
Nam pozostaje pamięć i solidarność. Pamięć o tych, którzy zginęli tragicznie oraz solidarność z ich rodzinami – oraz solidarność z nami samymi. W momencie tak bolesnej straty, tak wielkiej próby powinniśmy „jeden drugiego ciężary nosić”.
Nie sposób przedstawić wszystkich ofiar katastrofy, nie chcemy też wskazywać, kto był tam „najważniejszy”, bo w obliczu śmierci wszyscy są równi. Chcielibyśmy jednak podzielić się z Wami wspomnieniem tych, którzy w naszej osobistej pamięci odcisnęli najwyraźniejszy ślad.
Lech Kaczyński. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Profesor nauk prawnych. Aktywny uczestnik opozycji demokratycznej w PRL: brał udział w wydarzeniach Marca ‘68, a od 1977 roku był działaczem KSS KOR, WZZ, NSZZ „Solidarność” (także po delegalizacji). Współautor słynnych Porozumień Sierpniowych z 1980 roku, internowany w czasie stanu wojennego, członek władz „Solidarności”, członek Rady Pomocy Więźniom Politycznym. Brał udział w obradach Okrągłego Stołu, gdzie zajmował się m.in. kwestiami pluralizmu związkowego. Po 1989 roku obecny w polityce jako senator, poseł, Prezes NIK, minister stanu ds. bezpieczeństwa w Kancelarii prezydenta Lecha Wałęsy, a także szef BBN. Pełnił również funkcję Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Genrealnego. W latach 2002-2005 prezydent Warszawy. Od 23 grudnia 2005 roku Prezydent RP. Jedną z zasług Prezydenta Lecha Kaczyńskiego jest dbanie o pamięć historyczną Polaków. To z jego inicjatywy powstało Muzeum Powstania Warszawskiego (ojciec Prezydenta był jego uczestnikiem), to za jego kadencji doceniono także wielu wybitnych opozycjonistów i bohaterów wojennych zasłużonych w walce o niepodległą Polskę.
Ryszard Kaczorowski. Ostatni Prezydent RP na uchodźstwie. 22 grudnia 1990 roku przekazał insygnia władzy prezydenckiej Lechowi Wałęsie, co skończyło misję polskich rządów emigracyjnych w Londynie, stanowiących o ciągłości władzy niepodległego państwa polskiego. Przed wojną był instruktorem ZHP, natomiast po wstąpieniu Armii Czerwonej zaczął tworzyć struktury Szarych Szeregów. W 1940 roku aresztowany przez NKWD i skazany na karę śmierci, zmienioną później na 10 lat łagrów. Po układzie Sikorski-Majski członek Armii Generała Andersa, wraz z którą walczył między innymi pod Monte Cassino. Opiekun i patron Polonii brytyjskiej, zarówno tej „starej”, której władze PRL nie pozwoliły na powrót do kraju, jak i „nowej”, która w Zjednoczonym Królestwie szukała zarobku. Zaangażowany we wspieranie wielu inicjatyw krajowych, był m.in. Honorowym Protektorem Marszu Szlakiem I Kompanii Kadrowej.
Franciszek Gągor. Generał, Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, doktor nauk wojskowych. Brał udział w misjach operacyjnych ONZ: UNEF II w Egipcie, UNDOF na Wzgórzach Golan, UNIKOM w Iraku i Kuwejcie, zastępca dowódcy polskiego kontyngentu podczas operacji „Pustynna Burza” w Zatoce Perskiej. W latach 90. pracownik Ministerstwa Obrony Narodowej (gdzie zajmował się głównie sprawami międzynarodowymi), a także Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Był również polskim przedstawicielem przy komitetach wojskowych NATO i Unii Europejskiej. Jak mówią jego współopracownicy, łączył w sobie etos przedwojennego oficera i cechy współczesnego dowódcy, który dzięki znajomości języków obcych i międzynarodowym obyciu świetnie odnajdywał się w światowych strukturach wojskowych.
Anna Walentynowicz. Nazywana „Matką Solidarności”. Działaczka WZZ. Kiedy 7 sierpnia 1980 roku została dyscyplinarnie zwolniona z pracy w Stoczni Gdańskiej za udział w niezależnych związkach zawodowych, stoczniowcy rozpoczęli strajk, podczas którego 14 sierpnia narodziła się „Solidarność”. Wielokrotny więzień polityczny i ofiara szykan ze strony władz PRL i Służby Bezpieczeństwa. Zaangażowana w upamiętnienie ofiar systemu komunistycznego (jeszcze w PRL): górników z Kopalni „Wujek” i ks. Jerzego Popiełuszki. Jej życie naznaczone było trudem i męką, wojna zabrała jej rodzinę i dom. Już w latach 50. inwigilowana przez Służbę Bezpieczeństwa. Zawsze stawała po stronie słabszych i pokrzywdzonych. Po 1989 roku zapomniana.
Czesław Cywiński. Podpułkownik, prezes Zarządu Głównego Światowego Związku Żołnierzy AK. W 1939 roku był uczniem jednego z wileńskich gimnazjów. Już wtedy rozpoczął swą walkę w obronie Polski: na początku pełnił funkcje wywiadowcze w Związku Wolnych Polaków, potem jako żołnierz w 1. Wileńskiej Brygadzie AK Czesława Grombczewskiego „Juranda”. Uczestniczył w operacji „Ostra Brama”. W 1944 roku aresztowany przez Sowietów, skazany na 2 lata łagrów. Swojej służby nie zakończył na działaniach zbrojnych. Organizował sesje naukowe, zakładał kluby historyczne. Efektem jego starań jest również produkcja filmów o tematyce niepodległościowej, a także opieka nad kombatantami AK.
Janusz Kochanowski. Rzecznik Praw Obywatelskich, doktor nauk prawnych. Działacz „Solidarności” od 1980 roku. Ekspert z zakresu prawa karnego i praw człowieka. Uczestniczył w obradach Senackiej Komisji ds. Praw Człowieka i Praworządności, a także w pracach ministerialnego zespołu nowelizującego Kodeks Karny. Wykładał za granicą, m.in. w Niemczech i Anglii. Pełnił również funkcję Konsula Generalnego RP w Londynie. Członek licznych stowarzyszeń polskich i angielskich, np. Polish-British Legal Association, Oxford and Cambridge University Club czy Polskiej Rady Ruchu Europejskiego. W sierpniu 2009 roku spotkał się z młodzieżą podczas Przystanku Woodstock, aby podyskutować o prawach człowiekach oraz promować idee praworządności w Polsce.
Nie sposób pominąć nikogo. W katastrofie zginęli:
Lech Kaczyński
Maria Kaczyńska
Ryszard Kaczorowski
Joanna Agacka-Indecka
Ewa Bąkowska
gen. Andrzej Błasik
Krystyna Bochenek
Anna Maria Borowska
Bartosz Borowski
gen. Tadeusz Buk
abp gen. Miron Chodakowski
Czesław Cywiński
Leszek Deptuła
ppłk Zbigniew Dębski
Grzegorz Dolniak
Katarzyna Doraczyńska
Edward Duchnowski
Aleksander Fedorowicz
Janina Fetlińska
Jaro
sław Florczak
Artur Francuz
gen. Franciszek Gągor
Grażyna Gęsicka
gen. Kazimierz Gilarski
Przemysław Gosiewski
ks. Bronisław Gostomski
Mariusz Handzlik
ks. Roman Indrzejczyk
Paweł Janeczek
Dariusz Jankowski
Izabela Jaruga-Nowacka
ks. Józef Joniec
Sebastian Karpiniuk
wiceadm. Andrzej Karweta
Mariusz Kazana
Janusz Kochanowski
gen. Stanisław Komornicki
Stanisław Jerzy Komorowski
Paweł Krajewski
Andrzej Kremer
ks. Zdzisław Król
Janusz Krupski
Janusz Kurtyka
ks. Andrzej Kwaśnik
gen. Bronisław Kwiatkowski
Wojciech Lubiński
Tadeusz Lutoborski
Barbara Mamińska
Zenona Mamontowicz-Łojek
Stefan Melak
Tomasz Merta
Stanisław Mikke
Aleksandra Natalli-Świat
Janina Natusiewicz-Mirer
Piotr Nosek
Piotr Nurowski
Bronisława Orawiec-Löffler
ks. ppłk Jan Osiński
ks. płk Adam Pilch
Katarzyna Piskorska
Maciej Płażyński
bp gen. Tadeusz Płoski
gen. Włodzimierz Potasiński
Andrzej Przewoźnik
Krzysztof Putra
Ryszard Rumianek
Arkadiusz Rybicki
Andrzej Sariusz-Skąpski
Wojciech Seweryn
Sławomir Skrzypek
Leszek Solski
Władysław Stasiak
Jacek Surówka
Aleksander Szczygło
Jerzy Szmajdziński
Jolanta Szymanek-Deresz
Izabela Tomaszewska
Marek Uleryk
Anna Walentynowicz
Teresa Walewska-Przyjałkowska
Zbigniew Wasserman
Wiesław Woda
Edward Wojtas
Paweł Wypych
Stanisław Zając
Janusz Zakrzeński
Gabriela Zych
Dariusz Michałowski
Arkadiusz Protasiuk
Robert Grzywna
Andrzej Michalak
Artur Ziętek
Barbara Maciejczyk
Natalia Januszko
Justyna Moniuszko
Agnieszka Pogródka-Więcławek
Codziennie staje przed nami sprawa Ojczyzny. Ojczyzna przychodzi ku nam jako jakiś dar. Zarazem od nas zależy trwanie Ojczyzny. Mimo że Ojczyzna jest dla nas darem, jej los od nas zależy. Sprawa Ojczyzny ciąży u naszego sumienia. Czujemy to: istnieje w nas polskie sumienie. Sumienie to włada każdym z nas z osobna i zarazem włada całym naszym narodem. Jego głos kieruje narodem w czasach niebezpieczeństw. To ono budzi nadzieję na miarę próby i odwagę na miarę odwagi ojców. Głos polskiego sumienia wiedzie nas po zakrętach dziejów, wyznaczając nieomylne wartości, o które trzeba walczyć i wartości, które można pominąć.
Ks. Józef Tischner, „Etyka solidarności”
