Ogólnopolska Konferencja Wędrownicza

Instruktorski Trop / Ryszard Polaszewski / 25.05.2014

Już po raz 12 wędrownicy spotkają się na ogólnopolskim zlocie Wędrownicza Watra. Jak co roku jest to okazja do rozmawiania o sprawach ważnych dla ruchu wędrowniczego. Dlatego zapraszamy was do udziału w Konferencji Wędrowniczej, która odbędzie się 23 sierpnia 2014 roku.

Idea konferencji

Jesteśmy w stanie realnie wpływać na kształt wędrownictwa i przekładać nasze stanowisko na codzienne działania środowisk.

Tradycyjnie od wielu lat na Wędrowniczej Watrze odbywa się Ogólnopolska Konferencja Wędrownicza. Jej celem jest przedyskutowanie największych problemów i wyzwań, jakie stoją w danym momencie przed ruchem wędrowniczym oraz wypracowanie wspólnego stanowiska.

Jest ono niezwykle istotne, gdyż będzie stanowić mocne argumenty dla pracującego nad zmianami metodycznymi zespołu w Głównej Kwaterze ZHP. Przedstawiciele niniejszego zespołu już zapowiedzieli swoją obecność na konferencji. Dzięki konsultacjom w hufcach, a więc zaangażowaniu szeroko rozumianego ruchu wędrowniczego, jesteśmy w stanie realnie wpływać na jego kształt i w przyszłości ze zdwojoną siłą przekładać stanowisko konferencji na codzienne działanie drużyn, namiestnictw, referatów i wydziału.

Uczestnicy

Nasze spotkanie jest konferencją instruktorską, w związku z czym zapraszamy do udziału w niej kadrę wędrowniczą uczestniczącą w Wędrowniczej Watrze oraz wszystkich instruktorów, którzy będą chcieli przyjechać w sobotę 23 sierpnia 2014 r. na Wędrowniczą Watrę i skorzystać z programu instruktorskiego.

Dyskusja przed konferencją

Chcemy, by konferencja była najważniejszym wydarzeniem „samorządowym” wędrownictwa w ciągu roku. Jednak nie wszystkie zainteresowane osoby mają szansę uczestniczyć w Watrze lub dojechać na konferencję. Dlatego też zachęcamy do dyskusji przedkonferencyjnej w hufcach. Spróbujcie spotkać się w gronie kadry wędrowniczej hufca lub kilku hufców, porozmawiać o wspieraniu rozwoju wędrowników i wypracować własne wnioski. Wasze przemyślenia zostaną przedstawione uczestnikom konferencji i wzięte pod uwagę w czasie formułowania ostatecznego stanowiska.

Harmonogram dyskusji w środowiskach:

• maj − rozesłanie informacji z tematami konferencji do środowisk (referaty, namiestnictwa, drużyny wędrownicze);
• czerwiec − dyskusja w środowiskach;
• do końca czerwca − przesłanie do organizatorów konferencji wniosków wypracowanych w środowiskach;
• do końca lipca − wysłanie do uczestników konferencji materiałów przesłanych przez środowiska.

Tematyka konferencji

Ogólnopolska Konferencja Wędrownicza: „Nowe” instrumenty metodyczne – czyli jak chcemy skutecznie wspierać rozwój wędrowników?

Myślą przewodnią konferencji jest misja ZHP: „Naszą misją jest wychowywanie młodego człowieka, czyli wspieranie go we wszechstronnym rozwoju i kształtowaniu charakteru przez stawianie wyzwań”.

Tematy szczegółowe:

• Naramiennik wędrowniczy i próba wędrownicza − czy dobrze spełniają swoją rolę?

• Stopień HR-a − czy jest wyzwaniem ponad siły przeciętnego wędrownika?

• Obrzęd wyjścia – obrzędowa ciekawostka czy konieczny element domykający system wychowawczy?

• Sprawności mistrzowskie − problem z ideą, nazwą czy wymaganiami?

• Znaki służb – czy pól służby mają poszukiwać wędrownicy czy harcerze starsi?

Dyskusja przedkonferencyjna – o czym chcemy rozmawiać?

Po ponad 10 latach od reformy metodycznej chcemy porozmawiać o skuteczności funkcjonowania instrumentów metodycznych, którymi posługujemy się w drużynach wędrowniczych

Istotą działania w ZHP każdego wędrownika jest praca nad sobą. Podobnie jak w przypadku zuchów, harcerzy i harcerzy starszych, rozwój wędrownika wspierany jest przez system instrumentów metodycznych, które ułatwiają pracę, pobudzają do samorozwoju i są środkami ułatwiającymi wychowawczy wpływ instruktorów na wędrowników. Instrumenty metodyczne w grupie wędrowniczej nazywamy czasami również bodźcami metodycznymi. Są one bowiem nie tylko instrumentami w rękach drużynowego, za pomocą których zachęca wędrowników do podejmowania pracy nad sobą. Przede wszystkim są one bodźcami pobudzającymi wędrownika do samorozwoju. Powinny być silnymi motywatorami zachęcającymi wędrowników do świadomego kształtowania własnej osobowości.

Instrumentami metodycznymi wykorzystywanymi w grupie wędrowniczej są: próba wędrownicza, stopnie wędrownicze (harcerka i harcerz orli oraz harcerka i harcerz Rzeczypospolitej), uprawnienia, odznaki, sprawności mistrzowskie, znaki służb oraz pierwszy stopień instruktorski (przewodniczka/przewodnik).

Po ponad 10 latach od reformy metodycznej chcemy porozmawiać o skuteczności funkcjonowania instrumentów metodycznych, którymi posługujemy się w drużynach wędrowniczych. Chcemy odpowiedzieć sobie na pytanie, jak mocno zmieniać te narzędzia pracy wychowawczej drużynowego: co utrzymać, co zmienić, a co usunąć z systemu? Wybraliśmy pięć zagadnień, o których chcielibyśmy dyskutować.

Naramiennik wędrowniczy i próba wędrownicza – czy dobrze spełniają swoją rolę?

Naramiennik wędrowniczy funkcjonuje w ZHP od 1938 roku, ale w postaci obecnej od roku 2003. Od jego ponownego wprowadzenia minęło na tyle czasu, że możemy podsumować skuteczność jego oddziaływania.

Próba wędrownicza w obecnym systemie jest elementem wchodzenia młodego człowieka w świat wędrowników. Próbę przechodzi każdy, kto chce wejść do zespołu wędrowniczego, zarówno harcerz starszy przechodzący z drużyny starszoharcerskiej, jak i osoba przychodząca do harcerstwa. Celem próby jest uświadomienie młodemu wędrownikowi zasad funkcjonowania w zespole, w którym będzie działał. Próba wędrownicza powinna trwać nie dłużej niż pół roku. Po pomyślnym jej zakończeniu wędrownik otrzymuje naramiennik i otwiera próbę na stopień harcerza orlego/harcerki orlej.

W ciągu ostatnich lat pojawił się szereg pytań:

• Czy wszyscy, którzy przychodzą do drużyny wędrowniczej, powinni realizować próbę wędrowniczą? Czy harcerzom starszym posiadającym stopień samarytanki/ćwika przyznawać naramiennik bez próby? Czy próba wędrownicza powinna być przeznaczona wyłącznie dla nowych osób w ZHP?

• Czy harcerze starsi, którzy nie chcą być wędrownikami (bo chcą zostać instruktorami), powinni zdobywać naramiennik po to, by zdobywać stopień HO?

• Czy naramiennik jest oznaczeniem grupy wiekowej (czy oznacza członka ZHP w wieku 16-21), czy oznaczeniem grupy metodycznej (czy wyróżnia członków ZHP w wieku 16-21 pracujących metodyką wędrowniczą i kadrę pracującą z wędrownikami)?

Załącznik nr 1 – Ryszard Polaszewski  PRÓBA WĘDROWNICZA

Stopień HR-a – czy jest wyzwaniem ponad siły przeciętnego wędrownika?

Ostatnim w systemie stopni harcerskich jest stopień harcerki Rzeczypospolitej/harcerza Rzeczypospolitej. Próba jest otwierana najczęściej przez kapitułę stopnia, która może działać na poziomie drużyny, szczepu, związku drużyn, ewentualnie hufca. Po zakończeniu próby ocenia realizację zadań i przyznaje stopień. Wytycznymi do konstruowania próby są płomienie wędrowniczej watry.

Od wielu lat problemem ostatniego stopnia jest to, że nie jest zdobywany na szerszą skalę.

Problemy:

• Dlaczego stopień nie jest zdobywany powszechnie? Czy powodem są drużynowi, którzy nie posiadają tego stopnia, czy wędrownicy nie chcą go zdobywać, bo jest za trudny? A może, ponieważ jest ostatni, umyka statystykom, bo jego posiadacze w naturalny sposób odchodzą z organizacji?

• Czy sposób opisania próby HR nie jest zbyt trudny dla wędrowników? Czy brak konkretnych wymagań odstrasza od podjęcia próby?

Załącznik nr 2 – Ryszard Polaszewski STOPNIE WĘDROWNICZE

Obrzęd wyjścia – obrzędowa ciekawostka czy konieczny element domykający system wychowawczy?

Dotychczas proces wychowawczy w ZHP nie był domknięty w sposób sformalizowany. Jednak od kilku lat proponujemy, by zamknięcie pracy w drużynie wędrowniczej miało charakter obrzędowy.

Problemy:

• Czy system wychowawczy w ZHP powinien być jednoznacznie domknięty? Jeżeli tak, to w którym momencie i w jaki sposób?

• Czy zakończenie próby HR-a powinno wiązać się z decyzją o przejściu do kadry instruktorskiej lub starszyzny?

• Fakultatywny obrzęd wyjścia czy sformalizowane przez organizacje narzędzie wychowawcze?

Załącznik nr 3 – Ewa Sidor WYJŚCIE WĘDROWNIKA

Sprawności mistrzowskie  − problem z ideą, nazwą czy wymaganiami?

Uprawnienia, odznaki i sprawności służą potwierdzaniu osiągnięcia przez wędrownika mistrzostwa w wybranych dziedzinach aktywności. Odznaki specjalnościowe i uprawnienia państwowe dają możliwość potwierdzenia posiadanej wiedzy i umiejętności poza harcerstwem. Sprawności mistrzowskie dotyczą wyłącznie dziedzin, w których wędrownicy nie mają możliwości zdobycia uprawnień bądź odznak.

Część sprawności mistrzowskich nie jest zdobywana. Sama idea zdobywania sprawności przez wędrowników nie jest popularna.

Problemy:

• Czy wędrownicy mają problem z byciem mistrzem w wybranych dziedzinach (poza ratownictwem medycznym)? Nie chcą czy nie mają odpowiedniego wsparcia w tym zakresie?

• Czy nazwa „sprawność” jest niepopularna wśród wędrowników, bo kojarzona z małymi harcerzami? Czy sprawność mistrzowska powinna nosić inną nazwę, akceptowalną na zewnątrz organizacji? Czy wędrownik powinien dostać od ZHP certyfikat umiejętności specjalistycznych w danej dziedzinie zamiast sprawności? A może wewnętrzne odznaki mistrzowskie na wzór BOR?

Załącznik nr 4 – Marek Piegat UPRAWNIENIA, ODZNAKI I SPRAWNOŚCI

Znaki służb – czy pól służby maja poszukiwać wędrownicy czy harcerze starsi?

Znaki służb przygotowują do świadomego podjęcia stałej służby i uczą pracy w zespole. Zdobywając znaki służb, wędrownik poznaje obszary aktywności, na których ma możliwość pełnić służbę na rzecz organizacji i społeczeństwa. Znaki służb zdobywa się w kilkuosobowych zespołach – patrolach zadaniowych. Zespół taki przygotowuje plan zdobywania znaku służby, zatwierdza go w radzie drużyny, realizuje zadania znaku służby w czasie od kilku miesięcy do najdłużej roku, podsumowuje i dokonuje samooceny, zwraca się do rady drużyny o przyznanie znaku.

Dla wielu wędrowników znaki służb nie są atrakcyjne, ponieważ wcześniej znaleźli pole stałej służby, w której się realizują. Ponadto w niewielkich zespołach wędrowniczych często brakuje ludzi do stworzenia zespołu.

Problemy:

• Czy poszukiwania pól służby nie powinni realizować harcerze starsi? Czy znaki służb nie powinny zastąpić niedookreślonych projektów starszoharcerskich?

• Czy znaków służb nie pozostawić jedynie dla wędrowników wchodzących do organizacji lub tych, którzy dotąd nie znaleźli stałego miejsca służby?

Załącznik nr 5 – Bartosz Myszkowski ZNAKI SŁUŻB

UWAGA!

W załącznikach znajdują się teksty z poradnika dla drużynowych wędrowniczych „Wędrowniczym Szlakiem”. Pokazują, jak problemy, o których chcemy rozmawiać, są obecnie opisane w systemie metodycznym.

Prosimy o przesłanie wniosków z waszych dyskusji do końca czerwca 2014 roku na adres [email protected]. Wszystkimi, którzy prześlą swoje wnioski, wyślemy materiały przedkonferencyjne i pokonferencyjne.