Safe From Harm
Choć dokument ten powstał w 2023, to ZHP bardzo szybko rozpoczęło jego wdrażanie. Zdobycie certyfikatu, który potwierdza jego znajomość jest obowiązkowa dla wszystkich osób pełnoletnich, a treść dokumentu znajduje się w standardzie kursu przewodnikowskiego. Czym jest Safe From Harm?
Program Safe From Harm to uaktualniona i rozszerzona w 2023 roku Polityka Bezpieczeństwa Dzieci i Młodzieży w Związku Harcerstwa Polskiego. W preambule dokumentu możemy przeczytać, że ZHP zobowiązało się do brania pod uwagę możliwości i potrzeb dzieci w każdej sytuacji, szanowania ich praw i uczuć, podejmowania wszelkich działań profilaktycznych, które miałyby je uchronić przed przemocą oraz tworzenia bezpiecznego środowiska do jego rozwoju. Jak to działa w praktyce?
Dla kogo i po co?
Szkolenie z programu Safe From Harm jest obowiązkowe dla każdej osoby pełnoletniej w ZHP, a także dla osób niepełnoletnich pełniących funkcje instruktorskie. Musi je również ukończyć każda osoba otwierająca próbę instruktorską. Ukończenie tego szkolenia jest wymagane, aby móc pełnić funkcję wychowawcy wypoczynku, czy instruktorską. Obecnie, ze względu na to, że program jest wdrażany, do 28.02.2024 muszą go ukończyć wszystkie osoby pełnoletnie. W celu uzyskania certyfikatu należy zapoznać się z dokumentem Safe From Harm, a następnie wykonać test online w Harcerskim Serwisie Szkoleniowym. Uzyskany certyfikat nie jest na zawsze – jego ważność wynosi 3 lata. Ponadto, osoby współpracujące z nami spoza organizacji będą zobowiązane ukończyć skróconą formę szkolenia.
Po co nam takie szkolenie? Przede wszystkim, aby przeciwdziałać sytuacjom przemocowym podczas pracy z naszymi wychowankami, a jeśli takie będą miały miejsce, wiedzieć jak zareagować. Co dokładnie znajduje się w dokumencie? Prześledźmy to!
Nie tylko pobicie czy molestowanie jest przemocą
Polityka Bezpieczeństwa Dzieci i Młodzieży w ZHP, znana przez nas jako Safe From Harm, to kompleksowy dokument. Swoim zasięgiem obejmuje dorosłych, młodzież oraz dzieci. Wprowadza m.in. Kodeks Dobrych Zachowań – zbiór zasad, które wspierają profilaktykę antyprzemocową. SFH definiuje także rodzaje przemocy, wyróżniając przemoc fizyczną, emocjonalną, seksualną oraz zaniedbanie. Rodzaje te są poparte przykładami określonych zachowań, takich jak bicie, szarpanie, głodzenie, molestowanie. Co szczególnie ciekawe, w ramach SFH opracowano także kompleksowe scenariusze postępowania w przypadku, gdy posiadamy wiedzę o możliwej krzywdzie dotyczącej naszego wychowanka.
Została również opisana sytuacja, gdy to my jesteśmy ofiarami szkodliwego postępowania, wraz z informacją do kogo i po co możemy się zwrócić. Opisane schematy działań odnoszą się zarówno do sytuacji, w której to my prowadzimy interwencję, jak i w przypadku, gdy to my jesteśmy komendantem hufca bądź kierownikiem wypoczynku. Prowadzący interwencję lub właściwy komendant ma ponadto obowiązek zgłosić dany incydent do specjalnego systemu SFH. Dodatkowo opisany został sposób komunikowania o zaistniałej sytuacji. W SFH zawarto informacje o samym wdrażaniu polityki poprzez materiały edukacyjne, odniesienia do aktów prawnych oraz bazę instytucji, w których można uzyskać profesjonalną pomoc.
Bezpieczeństwo musi być standardem
W obecnych czasach przemoc stała się zjawiskiem powszechnym i niestety coraz więcej osób jej doświadcza. Jednym ze sposobów zapobiegania jej w ramach SFH jest wpisanie szkolenia w standard kursu przewodnikowskiego. W moim hufcu odbywa się obecnie taki kurs, podczas którego mieliśmy pierwsze zajęcia z SFH. Reakcja kursantów przeszła nasze oczekiwania. Uczestnicy aktywnie brali udział w zajęciach, dopytywali, chętnie omawiali z nami sytuację, których byli świadkami lub o których usłyszeli. Prosili, abyśmy rozwiali wątpliwości co do tego, czy każdy incydent tego typu powinien zostać zgłoszony. To nam naocznie pokazało jak ważna i potrzebna jest realizacja polityki SFH w naszych harcerskich środowiskach. Bezpieczeństwo musi być standardem, a żeby to osiągnąć, musimy mieć ku temu odpowiednią wiedzę i narzędzia.
Czy certyfikat załatwi wszystko?
Oczywiście możemy mieć wrażenie, że krótkie szkolenie online, po którym uzyskujemy elektroniczny certyfikat, może być niewystarczające dla zachowania należytego bezpieczeństwa naszych wychowanków. Takie głosy pojawiają się w wielu dyskusjach na Facebooku czy między instruktorami, którzy w szczególności zwracają uwagę na problem osób współpracujących z ZHP, np. jako specjaliści z zewnątrz. Obawy te mogą wydawać się słuszne. Jednak w SFH nie chodzi tylko o to, aby ukończyć kurs online. Zawarte w nim idee i scenariusze zachowań pozwalają nam w sytuacji kryzysowej na właściwą reakcję. SFH to nie jednorazowy webinar czy wewnętrzna instruktorska pogadanka – to ogólnozwiązkowe kompleksowe podejście, które już zapoczątkowało dyskusję na temat granic zdrowych relacji i sposobów reagowania na wszelkie przejawy krzywdy. Jego zastosowanie przyczyni się do jednego. Pozwolić zostawić nam ten świat troszkę lepszym niż go zastaliśmy.
Przeczytaj też:
Marta Włodarczyk-Rybacka - nauczycielka historii, archiwistka, bibliotekarka. W Hufcu ZHP Poznań – Wilda jest przewodniczącą Komisji Historycznej, ponadto działa w wielu komisjach zajmujących się pracą z bohaterem. Fanatyczka tego tematu. W wolnym czasie dusza artystyczna i książkoholiczka. Niepoprawna idealistka.
