#dobrewybory to dobre władze w ZHP 

Jestem w Związku / Antoni “Kurson” Kurek / 15.09.2021

Żeby dokonywać #dobrychwyborów, warto wiedzieć kogo i na jakie funkcje wybieramy. Zapraszamy więc do drugiego tekstu z serii #dobrewybory, który wyjaśnia kompetencje władz centralnych w ZHP. 

Istotą Zjazdu ZHP jest, poza m.in. przyjęciem strategii rozwoju ZHP, ocena działalności władz naczelnych mijającej kadencji, a następnie wybór nowych władz (poprzez udzielenie absolutorium bądź nie), czyli wybór na funkcje poziomu centralnego kilkudziesięciu instruktorów i instruktorek. Każde z nich, w zależności od ciała, do którego kandyduje, będzie zajmowało się nieco innymi zadaniami, ale wszyscy powinni pracować na rozwój ZHP jako organizacji (jakościowy i liczebny) i dbać o wzmacnianie wychowawczej strony Związku. Wymaga to oczywiście dobrej, opartej na zaufaniu współpracy. 

Warto też zwrócić uwagę, że statutowe określenie „władze” może być mylące.

Władze naczelne ZHP mogą podejmować decyzje w określonych obszarach, ale nie jest to nieograniczone prawo do arbitralnego decydowania według swego kaprysu, a wypełnianie zadań na rzecz Związku. Warto też zwrócić uwagę, że statutowe określenie „władze” może być mylące. ZHP jest stowarzyszeniem – zrzeszeniem ludzi, którzy z własnej woli chcą w wolnym czasie realizować wspólny cel. Istotą istnienia „władz stowarzyszenia” nie jest sprawowanie rządów, a wypełnianie konkretnych zadań, z czym wiąże się określony zakres decyzyjności. Być może szczęśliwsze byłoby określenie „organy statutowe”.  

Główna Kwatera 

Główna Kwatera jest zarządem ZHP – jego głównym organem wykonawczym. Do jej zadań należy z jednej strony wsparcie programowe i metodyczne dla wszystkich środowisk (propozycje programowe, opracowywanie narzędzi wychowawczych, wypracowywanie projektów zmian), z drugiej regulowanie organizacyjnych aspektów Związku (funkcjonowania drużyn, szczepów, hufców, chorągwi itd., mundurów, ceremoniału, ewidencji), z trzeciej – kierowanie bieżącym działaniem ZHP (współdziałanie z chorągwiami, komunikacja, promocja, relacje z władzami, relacje z innymi organizacjami harcerskimi i skautowymi), z czwartej – zarządzanie majątkiem i finansami ZHP. Pod egidą Głównej Kwatery działają także wszystkie zespoły szczebla centralnego, od Centralnej Szkoły instruktorskiej przez wychowanie duchowe i religijne po wydziały specjalnościowe. 

W praktyce to Główna Kwatera kieruje większością rzeczy dziejących się na szczeblu centralnym.

W praktyce to Główna Kwatera kieruje większością rzeczy dziejących się na szczeblu centralnym. Pozostałe władze naczelne mogą określać kierunki działań, ale za ich faktyczne przeprowadzenie niemal zawsze odpowiada potem GK. Członkowie GK muszą poświęcać organizacji większość doby, przez co niemal zawsze są zatrudnieni na etatach, bo po prostu nie mają czasu na drugą pracę, z której by się utrzymywali. 

Szczegółowe kompetencje GKi znajdziesz w § 70 Statutu ZHP. 

Rada Naczelna 

RN ma istotnie więcej kompetencji niż jej chorągwiane odpowiedniki. Jej obrady prowadzi osobno wybierany Przewodniczący ZHP, który powinien stać na straży jedności ZHP, idei i tradycji harcerskich. Wraz ze swoimi wiceprzewodniczącymi kieruje pracami Rady. 

Rada, między Zjazdami ZHP, decyduje o najważniejszych sprawach Związku. Należą do nich sprawy systemu metodycznego (ile metodyk, jaki System Instrumentów Metodycznych), wymagania i zasady zdobywania stopni instruktorskich, opiniowanie i ocena pracy GKi, ocena realizacji uchwał Zjazdu oraz własnych, sprawy dotyczące składek członkowskich, zasady i sposób finansowania władz ZHP i członkostwo w organizacjach międzynarodowych (np. WOSM, WAGGGS). 

RN może także wygasić mandat dowolnego członka GKi, jeżeli nie uzyska on absolutorium Centralnej Komisji Rewizyjnej (patrz niżej). RN może liczyć 30-40 członków wybieranych na Zjeździe Zwykłym. 

Szczegółowe kompetencje RN znajdziesz w § 67 Statutu ZHP. 

Centralna Komisja Rewizyjna 

To główni kontrolerzy pracy władz naczelnych. Czuwają nad tym, by była ona zgodna ze Statutem i przepisami prawa. Kontrolują przede wszystkim sprawy gospodarcze i finansowe, oceniając i zatwierdzając budżety oraz sprawozdania GKi. Co roku ocenia się wszystkich członków GKi, decydując o przyznaniu im absolutorium. Nieprzyznanie go stanowi pierwszy krok do ewentualnego odwołania z funkcji przez Radę Naczelną. CKR liczy 9-11 osób i jest wybierana na Zjeździe Zwykłym. 

Do CKR można się zgłosić, jeżeli chce się sprawdzić czy dana decyzja lub uchwała członków władz naczelnych nie narusza Statutu ZHP czy przepisów państwowych. 

Szczegółowe kompetencje CKR znajdziesz w § 72 Statutu ZHP.  

Naczelny Sąd Harcerski 

NSH jest znany przede wszystkim z wydawania wiążących wykładni Statutu ZHP.

NSH jest znany przede wszystkim z wydawania wiążących wykładni Statutu ZHP w konkretnych obszarach. Są to wyjaśnienia kwestii nieopisanych jasno w Statucie, wypracowywane na zasadach wykładania przepisów przyjętych w środowisku prawniczym. NSH prowadzi również postępowania dyscyplinarne i pojednawcze. Jak każdy inny sąd harcerski, jest także instancją odwoławczą dla orzeczeń sądów chorągwianych. Liczy co najmniej 9 osób i jest wybierany na Zjeździe Zwykłym. 

Szczegółowe kompetencje NSH znajdziesz w § 73 Statutu ZHP. 

Omówiona powyżej struktura i kompetencje władz centralnych obowiązuje obecnie, czyli w 2021 roku. Warto pamiętać, że nie oznacza to, że będą one zawsze takie same. To od nas i wybranych przez nas delegatów zależy to, w jakiej strukturze będziemy funkcjonować. Zawsze możemy wnioskować o jej zmianę poprzez przygotowanie uchwał zmieniających statut, i proponując inne rozwiązanie. Po więcej publikacji na ich temat zapraszamy na stronę: gkzhp.sharepoint.com/sites/dobrewybory 

Przeczytaj też:

• #dobrewybory w Związku Harcerstwa Polskiego
• Dokąd Annette prowadzi mnie 
• Pobierz aplikację Na Tropie