Mamo, umówisz mnie do lekarza?
Chyba każdy nie mógł doczekać się dorosłości – samodzielności. Sam decydujesz za siebie, robisz to, na co masz ochotę i wracasz, kiedy chcesz oraz kiedy chcesz. Wszystko pięknie i ładnie, dopóki nie musimy sami załatwić TEJ dorosłej sprawy.
Pełnoletniość zdecydowanie nie równa się dorosłości. Jednak z ukończonym osiemnastym rokiem życia wiąże się przejęcie większości obowiązków i decyzji, które dotychczas wykonywali za nas rodzice. I wszystko niby jest pięknie i ładnie, ale tylko do momentu, w którym zostajesz postawiony pod ścianą i musisz właśnie coś załatwić. W pewnym momencie mama już nie załatwi za ciebie wszystkiego, a jednak przydałoby się umówić do lekarza. Tylko, jak się za to zabrać?
Nie taki rzadki problem
Pomysł na artykuł zrodził się podczas jednego z zebrań redakcji. Toczyła się rozmowa na temat urodzin, trzeciej dekady życia, badań kontrolnych, bo coś w krzyżu łupie… I nagle olśnienie – a gdyby tak napisać artykuł, który pomógłby w tym samodzielnym kroku, jakim jest umówienie wizyty do lekarza? W tej idei utwierdziły mnie tylko pozytywne głosy moich rówieśników, kiedy pytałam ich czy taki tekst miałby rację bytu. Biorąc pod uwagę dramatyczny wzrost przypadków chorób cywilizacyjnych, jak i dramatycznie niski poziom profilaktyki zdrowotnej Polaków, tym bardziej chcemy uczynić z was świadomych swego zdrowia ludzi.
Od czego zacząć?
Najważniejszym, jak i pierwszym, elementem Ochrony Zdrowia jest Podstawowa Opieka Zdrowotna (POZ), czyli skoordynowane świadczenia opieki zdrowotnej w miejscu zamieszkania, w warunkach ambulatoryjnych (w gabinecie, poradni lub przychodni), a w uzasadnionych przypadkach także w domu.
Warto wiedzieć, że masz prawo samodzielnie wybrać skład swojego zespołu POZ
Każdy w swojej przychodni ma przypisanego lekarza, pielęgniarkę, a kobiety również położną. Warto wiedzieć, że masz prawo samodzielnie wybrać skład swojego zespołu POZ poprzez złożenie pisemnej deklaracji osobiście lub przez Internetowe Konto Pacjenta (IKP). Lekarza POZ, pielęgniarkę lub położną możesz wybrać bezpłatnie dwa razy w roku kalendarzowym. Za kolejną zmianę wnosisz opłatę.
To, gdzie złożymy nasze podanie, zależy tylko od nas. Nie ma żadnego obowiązku przydziału rejonowego. Jeśli nie masz konkretnej placówki na oku, możesz zasięgnąć opinii u znajomych (na te internetowe radzę uważać, ale o tym piszę dalej) lub wybrać przychodnię rejonową. Co ważne – masz prawo do zmiany lekarza/pielęgniarki/położnej w tej samej placówce.
Jak czytamy na stronie internetowej Rzecznika Praw Pacjenta, na wizytę do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej można zapisać się osobiście, telefonicznie, a nawet za pośrednictwem osoby trzeciej. Jeśli placówka ma odpowiednie oprogramowanie, wtedy można się zapisać przez Internet. Co ważne, przychodnie mają obowiązek zapewnić rejestracje pacjentom.
Warto też wiedzieć, że pracownik rejestracji nie może podejmować decyzji medycznych, bo odpowiada tylko za sprawy organizacyjne. Jeśli więc pracownik rejestracji odmawia zapisania pacjenta na wizytę, w pierwszej kolejności powinniście zwrócić się do kierownika przychodni z prośbą o wyjaśnienia. Rzecznik Praw Pacjenta informuje, że najlepiej zrobić to pisemnie, ponieważ wtedy kierownik również powinien udzielić odpowiedzi na piśmie. Dobrze, aby kopia pisma została przesłana też do wiadomości Rzecznika Praw Pacjenta.
Sytuacja w stylu, no dobrze jest pan chory, ale na najbliższy tydzień nie mogę już pana zapisać nie ma prawa mieć miejsca! Jedynym kryterium, które uzasadnia wizytę lekarską w dniu zgłoszenia, jest stan zdrowia pacjenta. To lekarz rodzinny decyduje o tym, czy ze względów medycznych konieczne jest udzielenie pacjentowi świadczenia zdrowotnego w dniu zgłoszenia do lekarza. Nie ma prawa decydować o tym pracownik rejestracji.
Co z wizytą u specjalisty?
Aby przyjść na pierwszą wizytę do lekarza specjalisty potrzebujesz skierowania. Otrzymasz je od lekarza POZ, którym może być zarówno internista (specjalista chorób wewnętrznych), pediatra, lekarz medycyny rodzinnej, jak i lekarze innych specjalizacji. Podczas pierwszej wizyty specjalista zadecyduje o tym, czy wystarczy jednorazowa konsultacja, czy też konieczne jest objęcie cię opieką specjalistyczną. W tym drugim przypadku nie musisz co wizytę odnawiać skierowania. Jeśli twój lekarz specjalista wdroży leczenie farmakologiczne, pamiętaj o zaniesieniu takiego oświadczenia do swojej przychodni. Dzięki temu lekarz rodzinny będzie mógł kontynuować recepty od lekarza specjalisty. Bez skierowania możesz zgłosić się natomiast do ginekologa-położnika, onkologa, psychiatry, dentysty, wenerologa.
Przydatne strony
W poszukiwaniu konkretnych świadczeń pomoże strona NFZ
Jeśli, z jakiegoś powodu, przerasta cię osobista rozmowa z osobą rejestrującą, możesz śmiało spróbować rozwiązania przez internet. W poszukiwaniu konkretnych świadczeń pomoże strona NFZ – dzięki niej wyszukasz, w jakim miejscu wykonywana jest dana usługa, jakie są wolne terminy, czy świadczenie jest udzielane także dzieciom. Podany jest tam bezpośredni kontakt do placówki oraz wykaz udogodnień jak podjazd, parking, czy toalety dla osób z niepełnosprawnością.
Kolejnym twoim przyjacielem jest wyżej wspomniane Internetowe Konto Pacjenta. Zdecydowanie jest to must have dla każdego. Znajdziesz tu swoje skierowania, recepty, historię leczenia oraz certyfikaty covid. Jedną z ważnych opcji, którą oferuje nam IKP, jest nadanie uprawnień do wglądu historii medycznej i informacji o stanie zdrowia dla bliskich. Dzięki temu w przypadku jakiejś pilnej sytuacji lub wypadku upoważniona osoba będzie mogła od razu uzyskać informacje o twoim stanie (w każdym innym przypadku ani lekarz, ani pielęgniarka nie mogą udzielić informacji komukolwiek o twoim stanie bez twojej zgody). Co istotne jest też aplikacja na telefon. Do IKP logujemy się przez e-dowód lub profil zaufany.
W Internecie bardzo łatwo takie opinie kupić, a negatywne komentarze usuwać
Prawdopodobnie słyszałeś o stronach, na których możemy zapoznać się z doświadczeniem lekarza specjalisty, umówić wizytę, jak i przede wszystkim zapoznać się z opiniami pacjentów. Niestety radzę uważać – w Internecie bardzo łatwo takie opinie kupić, a negatywne komentarze usuwać. Przez to opinie mogą być często sprzeczne z prawdą. Nikt nie chciałby trafić do niekompetentnego lekarza i mieć po prostu nieprzyjemną wizytę. Gorzej, jeśli taki specjalista wyrządzi komuś poważną krzywdę.
Czy wiesz, co w twojej trawie piszczy?
Niestety zapominamy, że to profilaktyka powinna być podstawą naszego leczenia. Dużo taniej, szybciej i bezpieczniej jest prowadzić porządną profilaktykę i w razie choroby jak najszybciej podjąć leczenie, niż hospitalizować i przewlekle leczyć chorego. Szybkie wykrycie choroby pozytywniej rokuje jej przebieg i skraca rekonwalescencję. Weź zdrowie w swoje ręce i korzystając z tej ściągi, wpisz w swój kalendarz zaplanowane badania.
Osoby w wieku 20-30 lat powinny wykonać:
- Regularnie pomiar ciśnienia tętniczego, kontrolę wagi oraz ogólne badanie u lekarza internisty.
- Co roku podstawowe badania profilaktyczne – za jednym razem można pobrać krew na wszystkie potrzebne parametry, takie jak morfologia, OB, stężenie glukozy we krwi, pomiar poziomu elektrolitów we krwi (potas, sód, magnez, fosfor, wapń), poziom hormonów oraz oddać próbkę moczu do badania ogólnego. Co roku (najlepiej co pół) powinien być wykonany przegląd stomatologiczny.
- Co 3-5 lat lipidogram, czyli pomiar stężenia cholesterolu we krwi oraz jego frakcji HDL i LDL, a także trójglicerydów, USG jamy brzusznej.
- Raz na 5 lat RTG klatki piersiowej (w szczególności osoby palące).
- Jeśli masz wiele znamion, zgłoś się do dermatologa, żeby je skontrolował.
- Kobiety – co miesiąc (najlepiej 1-2 dzień po menstruacji) samobadanie piersi, raz do roku badanie ginekologiczne. Co trzy lata pacjentkom przysługuje darmowa cytologia. Ważna jest też mammografia, jak i USG sutków w przypadku obciążenia genetycznego.
- Mężczyźni – raz w miesiącu samobadanie jąder, warto też pamiętać o wizytach u urologa w celu USG jąder czy badania prostaty.
Niestety choroby nie są łaskawe, nie obchodzi ich płeć ani wiek, zazwyczaj atakują znienacka. Według badaczy choroby cywilizacyjne są powodem śmierci około 40 milionów osób każdego roku, co stanowi około 70% wszystkich zgonów na świecie. Nowotwory złośliwe nadal stanowią drugą przyczynę zgonów w Polsce, przyczyniając się do 26,3% wszystkich zgonów wśród mężczyzn i 23,1% wśród kobiet.
Według Marca Lalonde’a, byłego ministra zdrowia i opieki społecznej Kanady, na nasze zdrowie wpływają 4 obszary życia (tzw. pola Lalonde’a). 10% wpływu na nasze zdrowie ma opieka zdrowotna, a 15% to czynniki genetyczne. Są to obszary, na które nie mamy wpływu. Zwróćmy jednak uwagę, że to tylko 25%! Co z resztą? Środowisko, w jakim żyjesz, ma wpływ na twoje zdrowie w 20%. Twój styl życia to aż 55%! To jak się odżywiasz, nawadniasz, wysypiasz, czy jesteś aktywny fizycznie, czy korzystasz z używek, to czy dużo się stresujesz w ponad połowie odpowiada za twój stan ciała i psychiki! Teraz, mając te wiedzę, możesz świadomie budować zdrowsze nawyki, aby zachować swój organizm jak najdłużej, w jak najlepszym stanie. Także weź sprawy w swoje ręce i zadbaj o siebie, ponieważ nikt za ciebie już tego nie zrobi.
Przeczytaj też:
Julia Gierasimiuk - instruktorka Hufca ZHP Białystok, członkini HKR „Kryzys”, studentka pielęgniarstwa. W wolnym czasie szyje, czyta i szuka miejsca tam gdzie jej jeszcze nie ma, a mogłaby być. Lubi tylko czerwone dżemy.
