Składkowa odnowa
Wiele osób wciąż nie wierzy w to, co się właśnie stało. W maju 2020 r. składki członkowskie ZHP otrzymały wyczekiwany przez wielu lifting, który wszedł w życie 1 stycznia 2021 r. Czy składki stały się bardziej przyjazne, czy wręcz przeciwnie?
W czasach pandemii z różnych stron słyszymy różne opinie. Również o tym, że obecnie składki nie są potrzebne. O tym, że trudno wymagać ich płatności, gdy zbiórki są zdalne (o ile w ogóle są). Z innej strony o tym, że ciężko jest płacić składki pod koniec kwartału, gdy naliczenie było na jego początku. Jeszcze inni oczekiwaliby, by składki były jeszcze wyższe. A system wciąż niedoskonały… ale, ale! Wielu wyczekiwało momentu, który właśnie nadszedł. Można powiedzieć, że oto nadeszła nasza Składka 2.0. W nowej, ulepszonej wersji.
Składka członkowska stanowi stałą część środków pozyskiwanych na działalność ZHP
Warto podkreślić, że składka członkowska nie jest opłatą za udział w zbiórkach. Jest ona poświadczeniem, że dana osoba jest członkiem konkretnej organizacji. Jej prawne umocowanie znajduje się w Prawie o stowarzyszeniach (ustawa z dnia 07.04.1989 r., dz.u. z 2020 r., poz. 2261). Składka członkowska składa się na majątek stowarzyszenia oraz stanowi stałą część środków pozyskiwanych na działalność. Odnosząc się do Statutu ZHP, to właśnie opłacenie składki członkowskiej umożliwia każdemu z nas działanie w ramach Związku Harcerstwa Polskiego.
Każdy z członków ZHP po opłaceniu podstawowej składki członkowskiej, otrzymuje prawo do aktywnego udziału we wszystkich formach pracy harcerskiej, organizowanej przez Związek. Prócz tego może nosić mundur i odznaki organizacyjne ZHP, czy też np. korzystać z urządzeń, sprzętu, placówek i świadczeń na zasadach określonych przez organizację. Dla tych, którzy już są instruktorami ZHP (i tych, którzy dopiero na tę ścieżkę wkraczają) ważne jest również to, że po opłaceniu składki posiadają czynne i bierne prawo wyborcze. Ich głos i wnioski w sprawach dotyczących Związku mają ponadto znaczenie. Więcej informacji na ten temat znajdziecie w aktualnej wersji Statutu ZHP.
Nieopłacenie składki członkowskiej w ustalonym terminie skutkuje zakończeniem członkostwa (§ 24, pkt. 4 Statutu ZHP). Oczywiście, po opłaceniu składki dana osoba ponownie może dołączyć do stowarzyszenia – w przypadku ZHP wymieniona powinna zostać w dwóch rozkazach – w momencie skreślenia i powrotu do Związku.
Wcześniejsze zapisy w uchwale składkowej wprowadzały jednak pewne zamieszanie. Podstawowa składka członkowska była bowiem naliczana w pierwszym dniu danego kwartału, a dopiero w połowie ostatniego miesiąca danego kwartału należało ją opłacić. W sytuacji, gdy dany harcerz przestawał być członkiem ZHP w trakcie trwania kwartału, składka członkowska musiała być za niego mimo wszystko opłacana.
Składkowe rewolucje
Dlatego też od momentu wprowadzenia w 2017 roku nowego sposobu naliczania i wysokości składek członkowskich, z wielu stron słychać było wnioski i prośby dotyczące ponownego przyjrzenia się systemowi i wprowadzeniu w nim zmian, które będą bardziej naturalne. To właśnie stało się za sprawą uchwały nr 51/XL Rady Naczelnej ZHP z dnia 10 maja 2020 r. w sprawie podstawowej składki członkowskiej ZHP.
Nowa uchwała składkowa wskazuje jednoznacznie, że składka członkowska opłacana jest kwartalnie, choć wiele środowisk zachęca do opłacenia jej w formie rocznej. Przytoczona uchwała dzieli składkę na dwie części – chorągwianą oraz centralną. W chorągwianej znajdują się ponadto środki przynależne hufcom oraz podstawowym jednostkom organizacyjnym (wcześniej wskazywanym osobno). Na co są przeznaczane poszczególne części składki?
Według nowego sposobu naliczania składek część chorągwianą składki przeznacza się na pokrycie kosztów funkcjonowania podstawowych i terenowych jednostek organizacyjnych ZHP (odpowiednio chorągwi, hufców oraz drużyn/gromad). Wysokość składki z podziałem na dane części rokrocznie jest przyjmowana przez Radę Naczelną ZHP – przy czym dla podstawowej jednostki organizacyjnej musi przypadać nie mniej niż 20% części ogólnej chorągwianej składki. Chorągwiana część składek przeznaczana jest również na opłacenie polisy ubezpieczeniowej NNW dla wszystkich członków ZHP z przydziałem do niej oraz jednostek jej podległych.
Każdy z członków ZHP jest zobligowany do opłacenia składki członkowskiej do 20 dnia pierwszego miesiąca danego kwartału
Centralna część składki ZHP (w 2021 r. to 2 zł) przeznaczona jest w dużej mierze na koszty działalności ZHP – w tym koszty kształcenia oraz pomocy programowo-metodycznej i funkcjonowania władz naczelnych ZHP. Ważnym jej elementem jest opłacanie bieżących składek członkowskich w międzynarodowych organizacjach skautowych, których ZHP jest członkiem (takich jak WOSM, WAGGGS, czy ISGF). Z tej części składki opłacana jest ponadto polisa ubezpieczenia OC, która obejmuje wszystkich członków ZHP. Co najmniej 20% części centralnej składki jest przeznaczana na tworzenie tzw. kapitału żelaznego ZHP. Są to specjalne środki, które tworzą swoisty zapas środków na poziomie centralnym – wykorzystywane mogą być jedynie w wyjątkowych przypadkach. Zasady gromadzenia i dysponowania tymi środkami określa Rada Naczelna ZHP.
Prócz wprowadzonych zmian w systemie ulg, przesunięć terminów rozliczania w przypadku nadzwyczajnych sytuacji, nowa uchwała wprowadza dużą zmianę w sposobie naliczania i rozliczania składek.
Pilnuj swego terminu, jak oka w głowie!
Od stycznia 2021 r. każdy z członków ZHP jest zobligowany do opłacenia składki członkowskiej do 20 dnia pierwszego miesiąca danego kwartału (tzn. do 20-go stycznia, kwietnia, lipca i października). Dopiero po tej dacie następuje skreślenie z systemu ewidencji TIPI osób, które składki członkowskiej nie opłaciły. Z końcem pierwszego miesiąca następuje naliczenie składek członkowskich, które w drugim miesiącu danego kwartału (lutym, maju, sierpniu i listopadzie) zostają rozliczone i odprowadzone do poszczególnych szczebli naszej struktury.
Powyższy przykład w praktyczny sposób przedstawia nowy sposób opłacania składek. Czy to znacząca zmiana? Osobiście uważam, że tak. Usuwa ona dla niektórych odwieczny problem związany z luką, której nikt nie chciał opłacić. Kto bowiem miał płacić za osoby, które składki nie opłaciły, a zostały naliczone na początku kwartału? Drużynowy zrzucał ciężar na hufiec, hufiec na drużynowego i tak dalej…
W 2017 roku słyszałem głosy, że to koniec ZHP, jakie znamy. Składki zostały wtedy drastycznie podniesione – to nie było już wyłącznie kilka symbolicznych złotych. Zgodnie z przepowiedniami wielu harcerskich wyroczni, z organizacji miało wówczas odejść wiele osób. Czy tak się stało? W chwili obecnej tego nie widać – choć o wiele większym zagrożeniem dla nas jest aktualny odpływ członków i ich znikanie w naszej praktycznie zdalnej, harcerskiej rzeczywistości. Mimo wszystko musimy nauczyć się w pełni pracować ze składkami członkowskimi.
Składka składce nierówna
Prawdą jest jednak to, że z pozoru równe dla wszystkich członków ZHP składki, nie są takie do końca… Od 2017 roku stała jest jedynie wysokość centralnej części składki. Każda z naszych chorągwi wnioskuje o osobne ustalenie kwoty składki przynależnej dla jej poziomu. Do tego każda z nich może zawnioskować do Rady Naczelnej ZHP o udzielenie na określony czas ulgi w części chorągwianej składki należnej hufcowi i podstawowej jednostce organizacyjnej. To wszystko sprawia, że w różnych jednostkach, wysokość składki członkowskiej jest różna – w 2021r. balansuje ona między 30 a 45 zł.
Kwartalna składka członkowska nie może być wyższa niż 2% minimalnego miesięcznego wynagrodzenia za pracę
Żadna z chorągwi nie może jednak zawnioskować o składkę w kwocie wyższej niż 2% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego 1 stycznia roku składania wniosku. Obecnie musi być to mniej niż 52 zł na kwartał (2% od 2600 zł – miesięcznej płacy minimalnej w 2020 r.). Z opłacania składek członkowskich zwolnieni są ponadto członkowie jednostek gromad/drużyn integracyjnych i Nieprzetartego Szlaku, spełniający kryteria członkostwa w tych jednostkach (określone w Instrukcji tworzenia i działania gromady, drużyny, kręgu i klubu specjalnościowego). Kwartalne kwoty składek członkowskich w poszczególnych chorągwiach w 2021 roku znajdziecie na stronie zhp.pl/odkryj/skladki.
Warto pamiętać, że składka członkowska jest również znaczącym elementem wychowania ekonomicznego członków ZHP. Jej duża część pozostaje do dyspozycji podstawowych jednostek organizacyjnych. W przypadku osób, które uzyskały członkostwo w drugim i trzecim miesiącu kwartału, składka ta w całości pozostaje do dyspozycji jednostki, do której dana osoba uzyskała przydział służbowy. Czy spotkaliście się z tym, by drużynowy/rada drużyny dawała możliwość współdecydowania przez członków jednostki o przeznaczeniu składki? Czy wiedzą oni, jakie korzyści daje każdemu z nas opłacana składka? A może w Waszych głowach zrodziły się jeszcze jakieś pytania i wątpliwości, które chcielibyście rozwiać? Dajcie nam znać, co myślicie o nowym systemie naliczania składek!
Przeczytaj też:
Paweł Kamiński - drużynowy jednostki wielopoziomowej, delegat podczas ostatnich Zjazdów ZHP. Optymista wierzący, że jeszcze będzie przepięknie, wspaniale. Prywatnie pasjonat wypraw i podróży - choć głównie w wydaniu książkowym.
