Manager czy przywódca?
Kim jest drużynowy? Liderem? Mentorem? Managerem? Jakie zadania ma do wykonania? W tekście przeczytasz między innymi o zarządzaniu i przywództwie w drużynie oraz tym, co różni te dwie role. A Ty, lepiej czujesz się jako manager czy przywódca?
Obowiązki drużynowego szczegółowo opisane są w dokumentach ZHP ale czy kiedykolwiek próbowaliście zdefiniować to, co robicie w drużynie? Jeśli przenieść to na grunt zawodowy, funkcja drużynowego jest niczym innym jak zarządzaniem. Na początek może przybliżmy definicję zarządzania.
Autorzy R.W. Griffin i A.K. Koźmiński zdefiniowali zarządzanie jako działania, procesy i decyzje, dotyczące zasobu osób, majątku lub organizacji, które mają na celu zapewnienie warunków do sprawnego działania, prowadzącego do osiągnięcia założonych celów. W skrócie, zarządzanie jest niczym innym jak działaniem nakierowanym na osiągnięcie założonych celów (z wykorzystaniem zasobów osobowych i materialnych). Zarządzanie obejmuje następujące działania: planowanie, organizowanie, decydowanie, motywowanie, kontrolowanie.
Przygotowany, czyli jaki?
Drużyna nie może działać bez planu
Pierwszy element, czyli planowanie. Zgodnie z instrukcją tworzenia i działania drużyny, drużynowy odpowiada za opracowanie programu pracy, jego realizację i ocenę. Drużyna nie może działać bez planu. Jej działania mogłyby być wówczas chaotyczne, niesprecyzowane i bez celu. Co roku drużynowy wraz z przybocznymi muszą zaplanować działania na cały rok. Określić cele dla siebie i swoich podopiecznych, zaplanować sposób ich realizacji. Planujemy imprezy harcerskie, wyjazdy i inne realizowane projekty.
Po zaplanowaniu działań, przychodzi czas na ich organizowanie. Biwak drużyny nie może odbyć się bez jego przygotowania. Informujemy o naszych działaniach rodziców i członków drużyny, zbieramy zapisy, wpłaty, organizujemy transport, rezerwujemy noclegi, zapewniamy wyżywienie i załatwiamy wszystkie związane z tym formalności. Bez tego wszystkiego biwak by się nie odbył. Każde działanie drużyny musimy zorganizować, niezależnie czy jest to wyjazd, udział w zlocie czy festiwalu. Każde takie przedsięwzięcie wymaga przygotowania. Zależnie od grupy metodycznej z jaką pracujemy różnie wygląda podział zadań w organizacji różnych projektów. Jednak nad wszystkim zawsze czuwa drużynowy.
Ciężar decyzji
Drużynowy odpowiada za procesy decyzyjne w jednostce
W swojej działalności drużynowy podejmuje wiele decyzji. Jedne przychodzą łatwiej, a inne trudniej. Decydujemy o dopuszczeniu do złożenia Obietnicy Zucha lub Przyrzeczenia Harcerskiego. Wydajemy rozkazy, w których informujemy o swoich decyzjach, mianujemy i zwalniamy funkcyjnych drużyny, udzielamy pochwał, wyróżnień ale także upomnień. Przyznajemy członkom drużyny stopnie i sprawności. Zależnie od grupy metodycznej pewne decyzje podejmowane są z udziałem rady drużyny lub członków jednostki. Niezmiennym pozostaje fakt, że drużynowy odpowiada za procesy decyzyjne w jednostce i to on im przewodzi.
Misją ZHP jest wychowywanie młodego człowieka, czyli wspieranie go we wszechstronnym rozwoju i kształtowaniu charakteru przez stawianie wyzwań. W swojej pracy drużynowy cały czas motywuje swoich członków do działania. Stawia im wyzwania i zachęca do ich podjęcia. Nasi podopieczni realizują kolejne próby na stopnie i sprawności, kończą różne kursy i szkolenia. Rozwijają się w różnych dziedzinach życia.
Niezbędny nadzór
Ostatnim elementem jest kontrola. Większości pewnie negatywnie kojarzy się to słowo, jednak jest ona konieczna. Pamiętajmy, że jest to sprawdzanie lub sprawowanie nad kimś lub czymś nadzoru. Jest to niezbędny element w pracy instruktora/drużynowego. Po zaplanowaniu różnych działań, przystępujemy do ich zorganizowania. Jeśli delegujemy zadania na pozostałych członków kadry lub drużyny, musimy ich nadzorować. Sprawdzamy czy i w jaki sposób wykonali powierzone im zadania. Czasem pewne rzeczy wymagają korekty. Kontrola jest tu niezbędna. Sprawdzamy także postępy w realizacji prób swoich harcerzy. Pamiętajmy aby każde działanie zawsze podsumować. Pochwalić, jeśli coś było dobrze zrobione lub wyciągnąć wnioski na przyszłość z wszelkich potknięć.
Ustal kierunek
Istotą przywództwa jest WIZJA. To ona odróżnia przywódcę od managera
A czym jest przywództwo? C.G. Avery i M. Herman definiują przywództwo jako ustalanie kierunku, tworzenie wizji przyszłości organizacji. Nadawanie ludziom kierunku działań. To także motywowanie i inspirowanie oraz rozbudzanie energii w ludziach. Brzmi podobnie do definicji zarządzania? Niby tak, jednak istotą przywództwa jest WIZJA. To ona odróżnia przywódcę od managera. Relacja pomiędzy przywódcą a jego sojusznikami zwykle oparta jest na dobrowolności uznania osoby za przywódcę. Przywódca dzięki swoim cechom osobowości i charyzmie potrafi pociągnąć innych za swoją wizją. Wszyscy wspólnie chcą realizować postawione przez niego cele. Przywódca nie narzuca swoich rozwiązań, a motywuje i inspiruje do działania tak, by jego wizja była wspólnym celem dla wszystkich. Przywódca daje przykład swoją postawą. Inspiruje i motywuje do działania, do zmieniania siebie i otaczającego świata. Przywództwo jest konieczne do wprowadzania zmian, a zarządzanie do regularnego osiągania wyników.
Jaka jest twoja wizja?
Bez wątpienia każdy drużynowy pełni funkcję zarządzającego. Jednak nie każdy drużynowy jest przywódcą. Jeśli jest wizjonerem, zachwyci swoich podopiecznych, a kolejne osoby będą się na nim wzorować. Właściwie zarządzając będzie uznany za dobrego drużynowego, jeśli jednak jest dobrym przywódcą i porwie za sobą zuchy i harcerzy zostanie ich mistrzem, którego będą wspominać długi czas. Czy potrafisz porwać swoich harcerzy za swoją wizją? W której roli lepiej się odnajdujesz, planowania i organizowania czy bycia wizjonerem?
Przeczytaj też:
Katarzyna Bobak - instruktorka hufca Katowice, członkini KRH, drużynowa 13 GZ. Absolwentka położnictwa oraz zarządzania w ochronie zdrowia. W wolnych chwilach chodzi po górach i szuka geocache. Ciągle poszukuje nowych wyzwań.
